اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 509 |
| تعداد مقالات | 4,413 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,292,480 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,284,644 |
وحدت ماهویِ صورت ادراکی و مُدرَک خارجی در آثار ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| مقاله 1، دوره 25، شماره 66، اسفند 1400، صفحه 5-31 اصل مقاله (624.54 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2021.242057.1566 | ||
| نویسنده | ||
| سید علی طالقانی | ||
| استادیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ابن‌سینا در چند اثر مهم خود، ماهیت ادراک را عبارت از دریافت صورت مُدرَک (أخذ صورةِ المُدرَک) دانسته است. تعبیر «صورة المُدرَک»، مشتمل بر ابهامی اساسی است که درقالب دو دیدگاه اصلی رقیب در فلسفۀ اسلامی صورت‌بندی شده: یکی دیدگاه وحدت ماهوی صورت ادراکی و مُدرَک؛ دیگری دیدگاه شَبَح. داوری دربارۀ این دو دیدگاه با تمرکز بر آثار خود شیخ‌الرئیس چندان آسان نیست؛ زیرا افزون‌بر یکدست‌نبودن و ناسازگاری سخنان او در آثار مختلفش، لوازم نه‌چندان قابل پذیرش هریک از دو دیدگاه، مشکلاتی را در این حوزه ایجاد می‌کنند. با توجه به امکان‌پذیرنبودن بررسی شواهد له و علیه هردو نظریه در یک مقاله، در این پژوهش، بر شواهد نظریۀ وحدت ماهوی صورت ادراکی با مُدرَک خارجی متمرکز شده و برپایۀ دو دسته شواهد متنی و فرامتنی فراهم‌آمده نشان داده‌ایم در مجموعۀ آثار ابن‌سینا نشانه‌هایی مهم دالّ بر این مسئله وجود دارد که مراد وی از «صورت» در تعبیر «صورة المُدرَک»، شبح به‌معنای مصطلح آن نیست؛ بلکه براساس آنچه در عبارتی از إشارات نیز آمده، منظور او «حقیقة الشیء» است؛ یعنی «ما به الشیء هو هو» یا «ماهیتِ بالمعنی الأعم شیء». | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن‌سینا؛ وجود ذهنی؛ چیستیِ ادراک؛ نظریۀ شبح؛ نظریۀ وحدت ماهوی صورت ادراکی و مُدرَک | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Essential Identity of the Cognitive Form and External Known in Avicenna's Works | ||
| نویسندگان [English] | ||
| SayyedAli Taleqani | ||
| Assistant Professor of the Department of Philosophy and Theology,Baqir al-Olum University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In some of his important works, Avicenna has considered the nature of cognition as receiving the "known form". The expression of "known form" contains fundamental ambiguity and is formulated in the form of two main rival views in Islamic philosophy; the first is what can be called as "Essential identity of Cognitive form and External Known-Theory of Cognition" and the second as "Phantasm (Shabah) theory of cognition". By focusing on Avicenna' own works, it is not easy to judge these two rival theories. The problems here are raised mainly from two sources: firstly from incompatibility and inconsistency of Avicenna's declarations in his different works and secondly from non-acceptable logical consequences of each theory, at least at the first encounter. Because it's impossible to examine the pro and cons of both theories at one paper. So, here I focus just on the evidence of first theory: Essential identity of Cognitive form and External Known-Theory of Cognition and based on the two evidence of textual and meta textual, we have shown there are important evidences in Avicenna's works collection that indicate he does not mean the word of "form (Surat)" in the expression of "the known form (Surat al-Modrak)" such as the meaning of "phantasm" in literal sense; but as he states in Ishȃrȃt, his means is "the real of entity (Ḥaqiqat al She'y) " or "what is in virtue of which everything is entity that is"; not the phantasm. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Avicenna, mental existence, nature of cognition, phantasm theory of cognition, essential identity of cognitive form and external known-theory of cognition | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1363). المبدأ و المعاد (عبدالله نورانی، محقق). تهران: مؤسسة مطالعات مک‌گیل- با همکاری دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1371). المباحثات (محسن بیدارفر، محقق). قم: بیدار.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1375). النفس من کتاب الشفاء (حسن حسن‌زادۀ آملی، محقق). قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376). الإلهیات من کتاب الشفاء (حسن حسن‌زادۀ آملی، محقق). قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات (محمدتقی دانش‌پژوه، مصحح). تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1381). الإشارات و التنبیهات (مجتبی زارعی، محقق). قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1383). رساله در حقیقت و کیفیت سلسلۀ موجودات و تسلسل اسباب و مسببات (موسی عمید، مصحح). همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1391). التعلیقات (سید حسین موسویان، محقق). تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1400ق). رسایل ابن‌سینا: رسالة السعادة و الحجج العشرة علی انّ النفس الإنسانیة جوهر. قم: بیدار.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1989). رسالة الحدود. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
سبزواری، ملا هادی (1413ق). شرح المنظومة (حسن حسن‌زادۀ آملی، مصحح) (جلد 2). تهران: نشر ناب.
طباطبایی، سید محمدحسین (1390). نهایة الحکمة (غلام‌رضا فیاضی، مصحح). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
طوسی، نصیرالدین محمد بن محمد (1386). شرح الإشارات و التنبیهات (حسن حسن‌زادۀ آملی، مصحح) (جلد 2). قم: بوستان کتاب.
عبودیت، عبدالرسول (1390). درآمدی به نظام حکمت صدرایی (جلد 2). تهران: سمت- قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
غفاری، حسین؛ و مازیار، امیر (1395). معرفت‌شناسی در فلسفۀ اسلامی. تهران: حکمت.
فخر رازی، محمد بن عمر (1411ق). المباحث المشرقیة فى علم الإلهیات و الطبیعیات. قم: بیدار.
فیاضی، غلام‌رضا (1386). وجود ذهنی در فلسفۀ اسلامی. معارف عقلی، 6، 9-17.
فیاضی، غلام‌رضا (1396). جستارهایی در فلسفۀ اسلامی: مشتمل بر آرای اختصاصی آیت‌الله فیاضی (سید محمدمهدی نبویان، گردآورنده) (جلد 2). قم: حکمت اسلامی.
لاهیجی، عبدالرزاق (1425ق). شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام (اکبر اسدعلی‌زاده، محقق) (جلد 1). قم: مؤسسۀ امام صادق.
مصباح یزدی، محمدتقی (1387). شرح نهایة الحکمة (عبدالرسول عبودیت، محقق). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مطهری، مرتضی (1374). مجموعۀ آثار استاد شهید مطهری (جلد 9). تهران: صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب (محمد خواجوی، مصحح). تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981). الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (بی‌تا). الحاشیة على إلهیات الشفا. قم: بیدار.
Gérard, Genette; and Maclean, Marie )1991). Introduction to the Paratext. New Literary History, 22(2), 261-272. Probings: Art, Criticism, Genre. Loux, Michael J. (2002). Metaphysics: A Contemporary Introduction. London and New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 408 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |
||