نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• حسام الدین آشنا ¹
• محمد رضا برزویی ²

¹ استادیار دانشکدة معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع)

² کارشناس ارشد معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

هدف مقالة حاضر شناسایی، توصیف و تحلیل جایگاه محتوای دیجیتال اسلامی در خط‌مشی‌های «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (فاوا) در ایران در سال‌های 1381 تا 1386 است؛ در تحلیل خط‌مشی‌های فاوا از مدل خط‌مشی‌گذاری فرایندی استفاده شده است. از جمله اهداف دولت جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌های توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، توسعة استفاده و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش‌های مختلف کشور است. بدین‌منظور، با توجه به انگیزه‌های دولت و پس از ابلاغیه «سیاست‌های کلی نظام در بخش شبکه‌های اطلاع‌رسانی رایانه‌ای» در سال 1380 گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران در دستور کار سیاست‌های کلان دولت قرار گرفت. در سال 1381 برنامة اصلاح فرآیندها، روش‌های انجام کار و توسعه فناوری اداری به‌عنوان یکی از برنامه‌های هفت‌گانه اصلی ایجاد تحول در نظام اداری کشور و نیز، آیین‌نامه‌ای تحت عنوان توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با نام اختصاری «تکفا» توسط هیئت وزیران تصویب شد و از سال 1383 اجرایی گردید. در سال 1385 برنامه تسما (تولید و ساماندهی محتوای الکترونیکی ایران) طرح و در سال 1389طرح تکفا 3 مطرح شده است. تحلیل و ارزیابی خط‌مشی‌های محتوایی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال‌های گذشته بر اساس یک مدل علمی و کلان به لحاظ هزینه ملی و اثر‌گذاری قطعی بر آینده فرهنگ و ارتباطات در کشور از اهمیت خاصی برخوردار است. بررسی این سیاست‌ها در قالب شش سؤال اصلی مدل فرایندی نشان می‌دهد که توسعه و پیشرفت در حوزة فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند دو بال زیرساخت و محتواست که این دو بال در کنار هم سبب توسعه و پیشرفت خواهند شد. در جمهوری اسلامی ایران و در برنامه توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات نگاه غالب به حوزه زیرساخت معطوف بود و عملاً حوزه محتوای الکترونیکی بومی و بالطبع حوزه محتوای دیجیتال اسلامی، مغفول ماند که این مقاله بر اساس مدل تعیین‌شده، به بررسی محتوای دیجیتال اسلامی در میان برنامه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور بین سال‌های 81 تا 86 خواهد پرداخت.

کلیدواژه‌ها

• فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)
• خط‌مشی‌گذاری فاوا
• محتوای دیجیتال اسلامی
• توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات (تکفا)
• مدل فرایندی

عنوان مقاله [English]

FAVA Policy-Making in Iran (1381-1386): Islamic Digital Content Evaluation from TEKFA to TESMA

نویسندگان [English]

• Hesamoddin Ashna ¹
• Mohammad Reza Borzouee ²

چکیده [English]

The purpose of this article is to describe and examine the position of Islamic digital content in the policies of FAVA, (Information and communication technology) in Iran during 1381-1386. To analyze the policies, the process policy-making model has been used. One of the objectives in the economic, social and cultural development program of the Islamic Republic of Iran is the advancement of the use and practice of information and communication technology in different sections of the society. To this end, after the proclamation of the government’s “macro-policies in the field of computer-based information networks” in 1380, the related technology advancement was added to the agenda. In 1381, the reform program implementation guidelines, as one of the seven major administrative development plans, together with relevant regulations called TEKFA (information and communication technology advancement and use) were ratified and presented by the government and came into force in 1383. In 1385, TESMA (Producing and organizing electronic content in Iran), and in 1389, TEKFA 3 were presented. Evaluating and analyzing the information and communication content policies in recent years by adopting a scientific macro-model is of great significance due to its impact on the future of culture and communication as a national asset. The survey of these policies according to the six questions of the process model lead to the following results: development in information and communication technology requires both a suitable infrastructure and content. In the Islamic Republic of Iran’s information and communication development program, emphasis has been put on the infrastructure, while neglecting the necessity of a local and Islamic view of the content. The article, therefore, provides an overview of the Islamic digital content in information and communication technology programs running in the years 1381-1386, based on the proposed model.

کلیدواژه‌ها [English]

• information and communication technology (FAVA)
• FAVA policy - making
• Islamic digital content
• Information and communication development and Use (TEKFA)
• process model