نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• احمد نادری

دانشجوی دکتری انسان‌شناسی سیاسی، دانشگاه فرایه برلین

چکیده

مقالة حاضر به بررسی پدیدة ژئوپلیتیک و ژئوکالچر تشیع با استفاده از نظریات کلاسیک در این حیطه می‌پردازد و با تبیین مفهوم «ریملند شیعی» و موقعیت تشیع به‌عنوان عاملی مؤثر در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی، سعی در پاسخ به این سؤال دارد که نقش ایران به‌عنوان یک بازیگر منطقه‌ای، در معادلات بین‌المللی چیست؟ پدیدة شیعه و جمعیت‌های شیعی، از لحاظ جغرافیایی در قلب ریملند واقع شده و با ظهور انقلاب ایران به پدیده‌ای اثر‌گذار در معادلات بین‌المللی تبدیل شد. انقلاب ایران که یک انقلاب مبتنی بر ایدئولوژی شیعی بود، از سویی ایران را تبدیل به ام‌القرای شیعه نمود و از سوی دیگر، به بیداری جمعیت‌های شیعی در کشورهای منطقه ریملند انجامید. شیعیان کشورهای منطقه که بیشتر آنان زیر سلطة حاکمان سنی‌مذهب به سر می‌برند، در این سال‌ها با الگوگیری از انقلاب ایران، و با تأکید بر موقعیت‌های اعتراضی به وضع موجود- که مبتنی بر تبعیض‌های سازمان‌یافته و دولت خواسته ضد آنان است- سعی در تغییر وضع موجود داشته‌اند. این مقاله به بررسی نقش شیعیان منطقه به‌عنوان فضای «پیرامونی» ایران، و واکاوی موقعیت سیاسی- اجتماعی و ژئوپلیتیک آنان در ارتباط با ایران به‌عنوان «مرکز» تشیع می‌پردازد تا از این رهگذر، به تبیین ژئوپلیتیک پدیدة شیعه به‌عنوان بازیگری فعال در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی، و همچنین ژئوپلیتیک نوین تشیع نائل آید.

کلیدواژه‌ها

• شیعه
• هارتلند
• ریملند
• ایران
• ژئوپلیتیک
• معادلات منطقه‌ای
• سیاست بین‌الملل

عنوان مقاله [English]

Neo-Mackinderism and Shia’ Rimland Theory

نویسنده [English]

• Ahmad Naderi

Ph.D. Student of Political Anthropology. , Free University of Berlin.

چکیده [English]

This article talks about the geopolitical and geocultural phenomenon of Shia’ by using pertinent classical theories, and through the explanation of the Rimland’s concept of Shia’ and the latter’s status as an effective factor in regional and international relations, It tries to provide an answer to the question: What role does Iran play in international equations? In fact, Shia’ and Shia’ zones are, geographically speaking, situated in the heart of Rimland and turned into an influential phenomenon in international equations subsequent to the Islamic Revolution in Iran. This Revolution which was based primarily on Shia’ ideology, transformed the country into Shia’ metropolis and at the same time caused the awakening of Shia’ population in Rimland region. The Shia’ communication of the region, mostly ruled by Sunni regions, have adopted the Iranian revolution model and endeavored to bring about changes in  the state-imposed oppressions against them. We have explored here the role of regional Shia’ communities as the peripheral zone in relation to Iran, as well as their socio-political or geopolitical status next to Iran as the center of Shia’, with the purpose of offering a geopolitical explanation of this phenomenon as an active player in both regional and international equations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shia’
• heartland
• Rimland
• Iran
• geopolitical
• regional equations
• international politics