نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• حمید عبداللهیان ¹
• لیلا منفرد ²

¹ دانشیار گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

² کارشناس ارشد ارتباطات، گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

 این مقاله ضمن آنکه یک متن روش‏شناختی در حوزۀ تحلیل ایدئولوژی در مطبوعات است، به چگونگی بازنمایی ایدئولوژی در متون ارتباطی می‌پردازد تا ارتباط عناصر ساختاری ایدئولوژیک مطبوعاتی را به حوزۀ شناخت درآورد. پرسش اول ‏اینکه متون ارتباطی چگونه از ساختار ایدئولوژیک موجود در جامعه تأثیر می‌پذیرند؟ و پرسش دوم اینکه آیا ارتباطی بین زبان در متون ارتباطی با ساختار ایدئولوژیک و بافت جامعه وجود دارد؟ چنین به نظر می‌رسد که در جامعۀ معاصر ایران برای مثال، تحلیل در اینجا، ساختار مطبوعات تحت تأثیر بافت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه قرار دارد؛ به نحوی که تعامل میان بافت و متون ارتباطی سبب استمرار نظام مطبوعاتی ایدئولوژی‏مدار شده است. ادعای نظری ما این است که مطبوعات هر جامعه تحت تأثیر نظام‌های ایدئولوژیک آن جامعه قرار گرفته و هویت پیدا می‏کنند. به همین دلیل در این مقاله ابتدا مدلی نظری برای مطالعۀ ساختار ایدئولوژی ارائه می‏شود؛ سپس نقش عناصر این ساختار در تداوم و استمرار روابط ایدئولوژیک در مطبوعات به‌طور نظری بحث می‏گردد. با توجه به‏اینکه تا کنون روشی برای تحلیل ایدئولوژی در مطالعات ارتباطی به‌صورت عملی ارائه نشده، در این مقاله مدلی برای تحلیل روابط ایدئولوژیک در مطبوعات ارائه می‏شود. مقاله پیشنهاد می‏کند که ‏این مدل به عنوان مبنایی برای مطالعات بعدی ارتباطی برای رابطۀ میان متون ارتباطی و بازتولید روابط ایدئولوژیک استفاده گردد. در همین راستا، ابتدا مفهوم ایدئولوژی از طریق بازخوانی مباحث تامپسون، گولدمان و مانهایم بازسازی می‏شود و سپس، مفاهیم و روشی نوین معرفی می‏شود که با استفاده از مدل‌های تحلیلی این مطالعه، قابلیت آن را دارد که به عنوان چارچوبی مناسب برای مطالعۀ ساختار ایدئولوژی در متون ارتباطی به‌ویژه متون مطبوعاتی به کار رود.
 

کلیدواژه‌ها

• ایدئولوژی
• صور نمادین
• تعامل بافت جامعه با صور نمادین
• فرایند ارزش‌گذاری
• راهبردهای عملی ایدئولوژی
• ساختار کلی و جزئی

عنوان مقاله [English]

Methodology and Ideology Analysis in Communicative Texts

نویسندگان [English]

• Hamid Abdollahian ¹
• Leyla Monfared ²

چکیده [English]

This article, being a methodological text in the field of ideology analysis in the press, deals with the representation of ideology in communicative texts so that it brings to light the relation between structural elements of ideology therein. One of the questions is how communicative texts are affected by the existing ideological structure of the society. The second is whether there is any relationship between the language used in communicative texts and the ideological structure or social organization. Taking the contemporary Iran as a case in point, we realize that its press are under the influence of the political, cultural and economic contexts to the extent that the interaction between communicative context and texts have caused the continuation of the ideology- based press system. Our theoretical claim is that the press of every society shape their identity under the impact of the existing ideologies. That is why the article first offers a theoretical model for the study of the ideological structure. Then the role of the latter's components in the continuation of ideological relations in the press are discussed. Since there has been no practical method for the ideological analysis in communicative studies, we have presented a model for that. This model could be used further as a basis for later communicative studies when discussing the relation between communicative texts and the reproduction of ideological relations. To this end, first there is a reference to the concept of ideology as considered by Thomson, Goldman and Manheim, and then a new method is introduced which can be used as a suitable framework for the study of ideology structure in communicative texts especially the press
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Ideology
• symbols
• interaction between social context and symbols
• evaluation process
• practical pathways of ideology
• general and specific structures