نحوه بازنمایی شخصیت‌های سریال ستایش مبتنی بر گفتمان توحیدی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

از یکسو قرار گرفتن تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در بطن گفتمان اسلام با محوریت اصلی این گفتمان یعنی توحید و طبق قانون اساسی، این رسانه رسالتی خطیر در تعمیق این گفتمان دارد. از دیگرسو سریالها باتوجه به ژرفساخت و با خصوصیت ممتاز لایهبندیها و شخصیتهای داستانی، همجواری با زندگی مردم و همذاتپنداری مخاطب توانایی خاصی در گفتمانسازی دارند. باگره زدن گفتمان توحیدی و تمرکز بر شخصیت‌های سریال، این تحقیق در پی پاسخگویی به این سؤال است‌ که شخصیتهای داستانی سریال ستایش مطابق گفتمان توحیدی به چه نحو‌ی چینش شدهاند؟ برای پاسخگویی به این سؤال از نظریه برساخت‌گرایی بازنمایی و به‌طور اخص نظریه گفتمانی فوکو و با استفاده از روش ترکیبی تحلیل گفتمان فرکلاف، بشیر و سلطانی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که شخصیتها در یک طیف از شخصیتهای نسبتاً توحیدی تا شخصیتهای کاملاً مشرک چینش شدهاند؛ که در این طیف شخصیتهای کمتر توحیدی برخلاف شخصیتهای توحیدی به‌گونهای کاملاً سیاه بازنمایی شدهاند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Manner of Representing Characters in Setayesh TV serial Based on Monotheistic Discourse

نویسندگان [English]

  • Saeed Reza Ameli 1
  • Toba karimi 2

1 Professor of Communication in University of Tehran

2 M.A. of Communication in University of Tehran

چکیده [English]

The Islamic Republic of Iran television is at the core of promoting the Islamic discourse that centers upon monotheism; a role prescribed by the Iranian constitution as well. Meanwhile, the ability of the media and its produced serials in developing their audience's empathy with the fictionalized characters- a special discourse making feature- has directed our study to seek a response to this question that whether the prevalent discourse in serials, including Setayesh as our case study, corresponds to the practical monotheistic discourse. To provide a discursive comparison and evaluation of practical monotheism in the serials, a reference to the verses of the Quran and Tafsir al-Mizan helped to derive these monotheistic commands in terms of practical unity models in six dimensions, namely religious, political, moral, social, economic and ideological. To answer the question, the superstructure representation theory and especially Foucault's discourse theory were used using a combined method of Fairclough, Bashir and Soltani's discourse analysis. The results show that the characters of the specified serial range from semi- monotheistic to fully polytheistic ones, and among these, the less monotheistic characters are depicted in a more pessimistic manner.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Practical monotheism
  • Representation theory
  • Discourse Analysis
  • TV serial
قرآن کریم
استوری، جان (1386)‌ مطالعات فرهنگی دربارۀ فرهنگ عامه، ترجمه حسین پاینده، تهران: نشر اگه.
بشیر، حسن (1390)‌ مجموعه تحلیل گفتمان رسانه‌های جهان؛ رسانه‌های بیگانه: قرائتی با تحلیل گفتمان،تهران:سیمای شرق.
بشیریه، حسین (1381)‌ دیباچه­ای بر جامعه‌شناسی ایران در دورۀ جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه نگاه.
جوادی آملی، عبدالله (1387)‌ تفسیر موضوعی قرآن کریم (توحید در قرآن). چاپ چهارم. قم: انتشارات إسراء.
سلطانی، علی‌اصغر ( 1384) قدرت گفتمان و زبان، تهران: نشر نی.
سلطانی، علی‌اصغر (1393)‌ نشانه‌شناسی گفتمانی یک جدایی،دوفصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، در حال چاپ.
السیوطی، جلال‌الدین (1416)‌  الإتقان فی علوم القرآن المؤلف، الجزء: 1، المطبعة: لبنان - دار الفکر الناشر: دار الفکر ردمک.
طباطبایی، محمدحسین (1374)‌ ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
فرکلاف، نورمن (1379) تحلیل انتقادی گفتمان، مترجمان: فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
فیلیپس، لوئیز؛ یورگنسن، ماریان (1389)‌نظریهوروشدرتحلیلگفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
قجری، حسینعلی؛ نظری، جواد (1391)‌ کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی. تهران: جامعه‌شناسان.
مرکز طرح و برنامه‌ریزی صدا و سیما (1384)‌ اهداف، محورها، الویت‌ها و سیاست‌های تولید، تأمین و پخش سال، تهران: انتشارات مبلغان.
مصباح­یزدى، محمدتقی (1383)‌به سوی تو. چاپ اول، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (قدس سره).
مطهری، مرتضی ( 1387). مقدمه‌ای برجهان بینی: جهان بینی توحیدی، تهران: انتشارات صدرا.
مک­کوایل، دنیس (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه: پرویز اجلالی تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1387)‌ رسانه­ها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه­ها.
Hall, S. (2003). the work of representation, stuart hall(ed.) in representation: cultural representations and signifying pracices, sage: London.