سیاست‌گذاری رسانه مطلوب در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه طباطبایی (ره)

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

چکیده

نگاه اجمالی به سپهر رسانه‌ای که جامعه ایرانی و جامعه بین‌الملل را در برگرفته است، به علاوه امکانات و نوآوری‌های فنی، شرایط جدیدی در این سپهر ایجاد کرده است. این تغییرات مهم از یک طرف و از طرف دیگر تا حدی اشباع فضای رسانه از انواع گوناگون شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی و گسترش فضای مجازی‌، برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران را وادار می‌کند تا برای گسترش و توسعه انواع رسانه‌ها، در پی الگویی کارآمد مناسب با این شرایط باشند. بر اساس چنین نگاهی است که پژوهش حاضر این سؤال را طرح کرده است که الگوی مطلوب برای سیاست‌گذاری رسانه در جمهوری اسلامی ایران چیست و چه مشخصاتی دارد؟ برای اینکه رسانه‌ای در جامعه اسلامی به عنوان الگوی مطلوب شناخته شود، با رجوع به مبانی اندیشه سیاسی اسلام و استخراخ شاخصه‌ها به توصیف و سپس تبیین آن‌ها در الگودهی به رسانه‌های جامعه اسلامی پرداخته شد. بر این اساس رسانه در جامعه اسلامی باید از یک سری اصول اساسی تبعیت کند. در این نگاه، اولین ویژگی رسانه مطلوب در اسلام «دین‌مداری» است، اهمیت دین‌مداری در این است که وقتی دین باشد، بصیرت، امنیت و آرامش هم به وجود خواهد آمد، لذا باید رسانه در محور دین بچرخد. «اخلاق‌مداری»‌، امیدبخشی و «آگاهی بخشی» از دیگر شاخصه‌های اصیل در طراحی و سیاست‌گذاری رسانه مطلوب در جامعه اسلامی است که عناوین فوق باید برای موضوعات ‌زندگی ایرانی و اسلامی، استحکام درونی خانواده، ایجاد تمدن نوین اسلامی، افزایش جمعیت، حفظ هویت ملی، دشمن‌شناسی، تشویق برای ازدواج، آگاهی در خصوص چالش‌های کشور و تبیین بحران‌های غرب ... برنامه‌ریزی‌های عقلانی و جدی اتخاذ کنند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Favorable Media Policy in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Qolam Reza Khaje Sarvi 1
  • Morteza Bayat 2

1 Associate professor of Political Sciences of Allameh Tabataba'i University

2 Ph.D Student of Political Sciences of Allame Tabatabayie University

چکیده [English]

 
    A glimpse into the media sphere that surrounds Iranian society and the international community, besidesthe existing equipment and technical innovations, has created a new situation in it. These major changes on the one hand, and the almost saturated media sphere with a variety of radio and television networks and the spread of cyberspace on the other hand, make planners and decision-makers seek a suitable and efficient modelthat suits the existing condition.Based on this viewpoint , the present research has posed this question: what is the ultimate model for media- related policy making in the Islamic Republic of Iran? What is essential for the media here is to follow some principles. The first is its religiosity, which entails insight, security and tranquility. Moral scrupulousness, raising hope and consciousness are among authentic specifications of planning the desired media in the Islamic Republic of Iran, and these are the ones which should provide for Islamic- Iranian way of life, family integrity, creating modern Islamic civilization, population increase, maintaining national identity, recognizing enemies, encouraging marriage, making people aware of their countries’ challenges, and explaining western crises.  
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mass media
  • quran
  • Policymaking
  • Islamic Republic of Iran
  • Desired media model
قرآن کریم
آشنا، حسام‌الدین (1389)، «به سوی الگوی هنجاری مطلوب برای رسانه‌های جدید اسلامی» مجموعه مقالات الگوی هنجاری رسانه ملی (از دیدگاه رهبران جمهوری اسلامی ایران)، تهران، دانشگاه امام صادق (7).
----------(1380)، مقاله مخاطب‌شناسی رسانه، نشریه پژوهش و سنجش، ش26
بهرام پور، شعبانعلی (1383)، ضرورت تجدید نظر در سیاست‌گذاری رسانه‌ای و مطبوعاتی، تهران، فصلنامه رسانه، س15، ش2.
تانکارد، جیمز و سورین، ورنر (1386)؛ نظریه‌های ارتباطات، علیرضا دهقان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،  چ3.
ترکاشوند، علی‌اصغر (1389)، الگوی هنجاری رسانه ملی (از دیدگاه رهبران جمهوری اسلامی ایران)، تهران، دانشگاه امام صادق (7).
حسینی، سیده صدیقه (1391 ) نقش رسانه در ارتقای تولید ملی و توسعه یافتگی، جلد اول، انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
خجسته باقر زاده، حسن (1393)، مدیریت رسانه، تهران، تیسا.
دادگران، محمد (1385)؛ مبانی ارتباطات جمعی، تهران، مروارید، چ9.
دویل،کریستینا (1385)، سواد اطلاعاتی در جامع اطلاعاتی، ترجمه فریده خش تراش پسندیده، فصلنامه کتاب.
رسولی چیذری (1388)، سعید، رسانه در حرکت، تهران، سروش.
روشندل اربطانی، طاهر و... (1391)، بررسی آسیب‌شناسانه فرآیند سیاست‌گذاری در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت دولتی، ش10.
------------، (1394)؛ سیاست‌گذاری رسانه‌ای؛ حوزه میان رشته‌ای، در سامانه تخصصی اطلاع‌رســانی در حوزه رسـانه و ارتـباطات  تخصصی اطلاع‌رســانی در حوزه رسـانه و ارتـباطات. 
 ساروخانی، باقر (1385)؛ جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران، اطلاعات.
سلیمی،محمد (1386)، فرهنگ‌، رسانه و فرآیند سکولاریزاسیون‌؛ در مجموعه مقالات همایش سراسری رسانه تلویزیون و سکولاریسم.
شرف الدین، حسین (1390) الگوی مطلوب سرگرمی در یک رسانه دینی )با تأکید بر رسانه ملی)، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، س2، ش4.
فخار طوسی، جواد (1385)، امام خمینی و رسانه‌ها گروهی (مبانی فقهی و حقوقی)، تهران، عروج.
فرخی،میثم (1393)،جستاری نظری پیرامون نسبت دین و رسانه از دین رسانه‌ای تا رسانه دینی، معرفت، س23، ش198.
فولادی وندا، محمد (1393)، اصول اخلاقی حاکم بر رسانه از دیدگاه اسلام با تاکید بر سیمای  جمهوری اسلامی ایران، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
کریمی، سعید (1382)؛ رسانه‌ها و راه‌های تقویت مشارکت مردم در صحنه‌های سیاسی و اجتماعی، قم، بوستان کتاب.
لبافی، سمیه (1394)، رساله دکتری با عنوان طراحی مدل سیاست‌گذاری خبری اثربخش ویژه انتخابات ریاست جمهوری ایران، به راهنمایی دکتر طاهر روشندل اربطانی، دانشگاه تهران.
لین اسکافیلد کلارک و استوارت ام هوور (1383)، فصل مشترک رسانه، فرهنگ و دین، در؛بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ، ترجمه مسعود آریایی نیا‌، تهران، سروش.
معتمدنژاد ،کاظم (1386) وسایل ارتباط جمعی‌، تهران‌، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی (;).
معتمدنژاد، کاظم (1385)؛ وسایل ارتباط جمعی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، چ5.
مک کوایل،دنیس(1383)، درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مولانا، حمید (1388)، الگوی مطبوعات و رسانه‌های اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
----------، سایت اینترنتی آفتاب ایر، بازبینی: 15/6/1389.
نهاوندی، علی (1391)، تأملاتی در باب دین، فرهنگ و رسانه،مشهد، انتشارات قدس رضوی.
یوسف زاده، حسن (1394)، ارتباطات جمعی از منظر اسلامی الگوی رسانه مطلوب، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (;).
Byrne, L. (2000), "God In Cyberspace: Media And Theology Project Public
Lectures", http: //www. google. cybergod. aug25-2010
Napoli Philip  M. Michelle Aeaton (2006), Necessary Knowledge for  Communications Policy: Informatiobn Asymmetries and Commercial Data Access and  Usage in the Policymaking Process, sage publication.
Lievrouw Ieah and Iivingstone Sonia (2002),The handbook of neeeeeew media ,sage publications.