دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

گفت‌وگوی امام موسی صدر از منظر اخلاق ارتباطی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استاد مشاوره از گروه مشاوره ،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 دانشیار از گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

جهان معاصر با بحران‌های بی‌سابقه‌ای نظیر: رکود اقتصاد جهانی، فقر گسترده، نابودی زیست‌محیطی، نظامی‌گری و افزایش روزافزون استبداد و حتی افت کلی در استانداردهای اخلاقی پیرامون ما روبرو است و برای بررسی این مسائل نیازمند پرداختن به گفت‌وگو، برقراری ارتباط صحیح، شکستن تقسیم‌بندی‌ها و تشویق به درک متقابل به‌جای نفرت هستیم و درواقع نیازمند اقدام خلاقانه برای معرفی روش‌های جدید برقراری ارتباط هستیم. اخلاق ارتباطی به دنبال پاسخگویی به دو سؤال اساسی است؛ یکی خیر مرکزی که در هر ارتباط به دنبال رسیدن به آن هستیم و دوم روش برقراری ارتباط. این مقاله به بررسی دو سؤال اساسی اخلاق ارتباطی اندیشمند مسلمان امام موسی صدر برآمده است که با روش تحلیل مضمون به استخراج از 12 کتاب گام‌به‌گام با امام می‌پردازد. پس از بررسی روش‌های ارتباطی ایشان از میان شیوه‌های برقراری ارتباط صدر نظیر به میان مردم رفتن، تحصن، به دست گرفتن اسلحه، سکوت، توازن فرهنگی آنچه به‌عنوان روش غالب ایشان مطرح بود «گفت‌وگو» شناخته شد؛ در پاسخ به سؤال دیگر اخلاق ارتباطی یعنی خیر مرکزی ارتباط چیست؟ به تقریب در گفت‌وگوی صدر دست یافتیم که پس از تحلیل مضمون گفت‌وگوی صدر به دودسته موانع تقریب که شامل بعد فردی و اجتماعی و عوامل مؤثر در تقریب که یکتاپرستی، ملی‌گرایی، اعتماد و صداقت است، منتج شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Imam Musa Sadr's Dialogue according to Communication Ethics

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Hajihashem 1
  • Masomeh Esmaeili 2
  • Golamreza zakiani, 3
  • Mohammad Asgari, 4

1 Ph.D. Candidate of Counseling Department, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Professor of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

3 Associate Professor, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

4 Associate Professor of evaluating and measuring , School of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Communication ethics which is shared by both philosophical and applied ethics is going to answer two initial questions; one about the central goodness which we consider in every communication, and second about the method of communicating. This essay has examined these two basic ethical questions in Imam Musa Sadr's method of communication as extracted from the twelve-volume book " Step-by-Step  with of Imam Musa Sadr", using content analysis . From among his methods of communicating, namely mixing with masses, holding a sit-in, holding a weapon, maintaining silence, favoring cultural balance, we can refer to his prominent one which was engaging in dialogs. This latter can in its turn be divided into two parts: religious and national. The function of this was to execute proximity among different sects. The religious side includes anthropological, ontological and Islamological dimensions; the national side deals with social, political and economic ones.Finally, the article specifies boosters and hindrances in the way of proximity as clarified by Sadr's communication patterns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication Ethics
  • Ethics
  • Communication
  • Conversation
آذری خاکستر، غلامرضا؛ نوعی، غلامحسین(1389). همایش بین المللی امام موسی صدر، انسان، عقل و اخلاق.فصلنامه تاریخ پژوهی، شماره 44-45، صص 229-243
امینی گلستانی، طاهر (بی‌تا). اسلام دین صلح و گفت‌وگو با ادیان. قم: نشرمحمدامینی گلستانی.
ایمانی، محسن؛ شرفی، محمود(1388). بررسی و مقایسه‌ی مراحل سه‌گانه تحول فکری مارتین بوبر. مجله: اندیشه دینی: شماره 30، صص 27-56.
باقی، عمادالدین(1383). گفتمان «گفتگو» در اسلام. مجله: جامعه‌شناسی در ایران، دوره 15، صص 114- 145.
بطحائی، سید علی(1396). امام موسی صدر و دغدغه همگرایی جهان اسلام. مجله      هفتآسمان، دوره ۱۳، شماره ۵۱، صص ۱۱۹-۱۳۲
حاتمی، عماد؛ غفاری نسب، ابوالفضل(1393). بررسی انتقادی اخلاق ارتباطی نادینگز با تأکید بر دیدگاه جوادی آملی در کتاب مفاتیح الحیات. مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 25، صص 59-84.
حاج حسینی، منصوره؛ ماهرو زاده، طیبه(1392). گفت‌وگو؛ از جدل فلسفی تا کنش تربیتی. مجله علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شماره 1، صص 136-161.
خاقانی بروجنی، امیر؛ بخشیان خراجی، یاسر(1395). اخلاق و ضرورت آن در جوامع مهندسی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، دوره 18، شماره 71، صص 27-40.
ذکیانی، غلامرضا(1393). همایش ابعاد وجودی انسان، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی
ذکیانی، غلامرضا(1396).  چهل و سومین جلسه از سلسله درس گفتارهای اندیشه و عمل با موضوع «بنیادهای اجتماعی اخلاق از منظر امام موسی صدر، مؤسسه فرهنگی امام موسی صدر.
ذکیانی، غلامرضا(1397).  دین شناسی و انسان شناسی امام صدر و آثار تربیتی آن. همایش «مدرسه تربیتی امام موسی صدر و دلالت‌های آن در زمان حاضر».
رسولی پور، رسول(1396). گفت‌وگوی صدر. آرشیو سخنرانی در مؤسسه امام موسی صدر.
رضاییان، علی(1382). بررسی تطبیقی نظریه های علم و مدیریت با آموزه های اسلام. مجله روش شناسی علوم انسانی، شماره 37، صص 8-35
زینی وند، تورج؛ اکبر زاده، فریبا(1391). کاربرد امروزی گفت‌وگوهای قرآنی در پرتو اخلاق اسلامی. پژوهشنامه معارف قرآنی، شماره 8، صص 51-80.
سبحانی، جعفر(1379). عناصر مؤثر در تقریب. فصلنامه میقات حج، دوره 8، شماره 32، صص 177-195.
سالاری‌فر، محمد رضا(1397).  خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی، تهران  نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
سریع القلم، محمود(1390). پیشوایی فراتر از زمان: درآمدی بر نظام فکری و سیره عملی امام موسی صدر. تهران: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
سلامی، مولوی نذیر احمد(1395). سی و هشتمین درس نامه اندیشه و عمل، مؤسسه فرهنگی امام موسی صدر
سویدلر. گفت‌وگو چیست؟ ترجمه: صالحی، مهدی؛ مقری، احمد (1393). مجله هفت‌آسمان، شماره 63-64، صص 173-196.
[1] شیر آشیانی، پوریا(1389). تاوان فهم بیشتر، نگاهی به زندگی و فعالیت های امام موسی صدر.مجله خیمه، شماره 69، صص 4-9.
صدر، موسی(1393). حدیث سحرگاهان، گفتارهای تفسیری امام موسی صدر. تهران: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
عارفی مینا آباد، راهب(1394). سیمای عبادالرحمن در قرآن. حبل المتین: شماره 13، صص 17-47.
عابدی رنانی، علی(1396).  اخلاق فضیلت سازمانی: کاربرد اخلاق فضیلت در مدیریت . مجله  ادیان، مذاهب و عرفان ، معرفت شماره 239، صص 61 – 7.
عبدلی، معصومه؛ ذکیانی، غلامرضا؛ محمودنیا، علیرضا؛ باقری، خسرو(1394). مبانی نظری و روش های علمی امام موسی صدر در ایجاد وحدت ملی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال 5، شماره 4، صص 573-586
لطیفی، علی؛ ظریفیان یگانه، محمدحسین(1391). اصول و روش‌های تربیتی مواجهه با مخالفان در اخلاق ارتباطی امام علی ع . فصلنامه پژوهش‌نامه اخلاق، دوره 5، شماره 15، صص 101-115.
محدثی گیلوایی، حسن؛ فلسفی، دریا(1393). تحلیلی جامعه‌شناختی از آمادگی برای دروغ‌گویی. ویژه‌نامه پژوهش زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شماره اول، صص 133-155.
محمدی، جمال(1393). عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت گزارش حسابرسی عملکرد. مجله حسابرس، سال 16، شماره71، صص 110-116.
محمدی ری‌شهری، محمد؛ موسوی، رسول، پسندیده، عباس (1392). الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث. قم: سازمان چاپ و نشر.
محسنی، محمدآصف(1386). تقریب مذاهب از نظر تا عمل. قم: نشر ادیان.
مطهری، مرتضی (1377 ). یادداشت های استاد مطهری، جلد یازدهم، تهران: صدرا
معیدفر، سعید؛ مقیمی اسفند آبادی، حسین(1391). بررسی عوامل آموزشگاهی و تأثیر آن بر کج‌رفتاری. مجله جامعه‌شناسی کاربردی، دوره 23، شماره 2، صص 1-20.
ناصری مقدم، حسین(1388). کنفرانس امام موسی صدر، انسان، عقل، اخلاق. دانشگاه فردوسی مشهد.
نقیب زاده، میر عبدالحسین(1375). درآمدی به فلسفه.چاپ سوم. تهران: انتشارات طهوری
 
    Arnett, R. C . , Arneson, P. , & Bell, L. M . (2006). Communication ethics: The dialogic turn. R eview of Communication, 6, 62–92.
Arnett, R. C., Harden Fritz, J. M., & Bell, L. M. (2010). Communication ethics literacy: Dialogue and difference. Thousand Oaks, CA: Sage..
     Ballard, Robert L; Ortiz, Melba Vélez; and Bell McManus, Leeanne M. (2016). Communication Ethics: A Vital Resource in an Ever-Changing World.C hoice (volume 54 | number 2:15 5-165.
    Braun, V. a nd V. C larke (2006). "Using thematic analysis in psychology. " Qualitative research in psychology 3(2): 77-101.
Cheney, George, May, Steve, & Munshi, Debashish. (2011). The handbook of communication ethics: Routledge.
    Fritz, J. H . (2015). "Interpersonal communication ethics. " The International Encyclopedia of Interpersonal Communication: 1-14.
    Harahap, M. T . , H. H. H asyimsyah ; Suwardi. (2017). "Communication Ethics Ibn Miskawaih and Its Relevance to the Solving of Moral Problems in Indonesia. " International Journal on Language, Research and Education Studies 1(1): 119-129. Johannesen, R. L . , Valde, K. S . , & Whedbee, K. E . (2008). Ethics in human communication (6th ed.). Prospect Heights, IL: Waveland.
   Jaksa & M. S. P ritchard (Eds.), Responsible communication: Ethical issues in business, industry, and the professions(pp. 1 7-40). Cresskill, NJ: Hampton Press.
    Kishore ، Prem, TK Pius. )2015. (Components of communication ethics: A critical inquiry. I nternational Journal of English Research. V olume 1; Issue 1; November 2015; Page No. 06-12
    Middleton, J. (2002, March 23). Picking porkies with science. T he New Zealand Herald. R etrieved July 7, 2004, from http://www .n zherald.c o.n z/storydisplay.c fm?thesection=employment&thesubse ction=&storyID=1291187
Redding, W. C. (1996). "Ethics and the study of organizational communication:. When will we wake up." Responsible communication: Ethical issues in business, industry, and the professions: 17-40.
Ronald C.A Arnett، Leeanne M.B Bell، Janie M.H Harden Fritz ((2010). Dialogic Learning as First Principle in Communication Ethics.A Atlantic Journal of Communication, 18:1 11–126: 111-128
Scholl, J. A . , H. J. M ederer, et al. (2016). "Leadership, Ethics, and Decision-Making. " Global Encyclopedia of Public Administration, Public Policy, and Governance. N ew York: Springer: 1-11.
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 57
دین و ارتباطات
شهریور 1399
صفحه 145-188