نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• محمد رضا روحانی

استادیار و عضو هیئت علمی گروه دانش اجتماعی مسلمین دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

در میان نظریه­‌های ارتباطات جمعی، مجموعه‌­ای از نظریه­‌های هنجاری وجود دارد که به تشریح بایدها و نبایدهای حاکم بر وسایل ارتباط­جمعی در جوامع مختلف می پردازد؛ تقسیم بندی سیبرت و همکارانش اولین مجموعه از این دست به­‌شمار می رود. در این میان رویکرد لیبرالیستی با افت و خیزی قابل توجه تا به امروز همراه بوده که حاصل آن را می­‌توان در شکل­‌گیری نظریه نئولیبرالیستی یا همان نظریه مسئولیت اجتماعی رسانه­‌های جمعی دنبال نمود؛ بی­‌شک مسئولیت اجتماعی در بداهت امر مفهومی کلی و ارزشی است اما این معنا در ادبیات نظری رسانه­‌های جمعی از حیث مبانی و اصول با رویکرد سنتی لیبرالیستی تعارضی نداشته و مسیر مذکور را در صورتبندی متفاوتی دنبال می­‌کند؛ لذا علی­رغم ارزشی بودنِ این مفهوم، نمی‌­توان بالجمله از این ادبیات نظری در چارچوب رویکرد دینی به رسانه استفاده نمود. این مقاله ضمن با مطالعه­‌ای اسنادی، در بررسی و مقایسه با مبانی و اصول رسانه‌­های نئولیبرال ضمن نمونه گیری هدفمند مبتنی بر تحلیل­‌محتوای کیفیِ قیاسیِ جهت‌دار به تشریح دیدگاه امام ­خمینی ^{رحمه الله علیه} خواهد پرداخت؛ براین اساس رسانه تراز انقلاب اسلامی در اندیشه امام(ره)^{رحمه الله علیه} ضمن عبور از کاستی­‌های رسانه نئولیبرالیستی، امکانات ساختاری و محتوایی رسانه دینی را جهت تعالی و رشد انسان و جامعه نمایان ساخته و بایدها و نبایدهای مربوط به رسانه‌های جمعی را در پرتو فرهنگ اسلامی و در راستای نیل به مسئولیت الهی تعریف می­‌نماید.

کلیدواژه‌ها

• امام خمینی رحمه الله علیه
• رسانه‌های جمعی
• رسانه و نئولیبرالیسم
• مسئولیت اجتماعی
• نظریه‌های هنجاری

موضوعات

• اخلاق و فرهنگ و ارتباطات
• ارتباطات جمعی
• اندیشة اجتماعی مسلمانان
• تلویزیون
• جامعه‌شناسی
• دین و رسانه
• دین و فرهنگ و ارتباطات
• رادیو
• سینما

عنوان مقاله [English]

Normative criteria of mass media; A Comparative Study of Neoliberalism and Imam Khomeini's Approach

نویسنده [English]

• Mohammad Reza Rowhani

Assistant Professor and Faculty Member of the Department of Muslim Social Science, Faculty of Islamic Education, Culture and Communication, Imam Sadegh University

چکیده [English]

Among mass communication theories, there is a set of normative theories, which describes the do's and don'ts of mass media in different societies; the division of Sibert et al. Is the first of its kind. Meanwhile, the liberal approach has been accompanied by significant ups and downs to date, the result of which can be followed in the formation of the neoliberal theory or the theory of social responsibility of the mass media; undoubtedly, social responsibility in its improvisation is a general and valuable concept. But this meaning in the theoretical literature of mass media is not in conflict with the traditional liberalist approach in terms of principles and follows the mentioned path in a different formulation; therefore, despite the value of this concept, this theoretical literature cannot be used in the context of religious approach to the media. This article, along with documentary studies, in reviewing and comparing with the basics and principles of neoliberal media, while purposeful sampling based on directional deductive qualitative content analysis, will explain the view of Imam Khomeini, may God have mercy on him; Accordingly, the media of the level of the Islamic Revolution in the thought of Imam (may God have mercy on him), while overcoming the shortcomings of the neoliberal media, showed the structural and content possibilities of the religious media for the excellence and growth of man and society. Defines the do's and don'ts of mass media in the light of Islamic culture and in order to achieve divine responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

• Imam Khomeini
• Mass Media
• Media and Neoliberalism
• Social Responsibility
• Normative Theories