نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• سهراب مروتی ¹
• بهروز سپیدنامه ²
• صدیقه کرمی ³

¹ استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

² استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

³ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

چکیده

دین به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرسابقه‌ترین نهادهای بشری همواره، در رابطه‌ای متقابل با نظام‌های اجتماعی بوده است. به گونه‌ای که از این نظام‌ها تأثیر پذیرفته و بر آن‌ها تأثیر نهاده است. رهیافت دینی جوامع و تحولات دینداری آن‌ها که در سبک‌های مختلف دینی نمود می‌یابند، نمونه‌ای بارز از این روابط متقابل است. تحولات دینداری بر مبنای الگوی نظری «گی‌روشه» مبتنی بر سه رکن عوامل، شرایط و کارگزاران تغییر است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعه‌ی نقش ارکان سه گانه یاد شده در تحولات دینداری از منظر قرآن کریم بپردازد. یافته‌های به دست آمده مؤید آن است که  در قرآن کریم «عوامل» از جمله جمعیت، زیربنای اقتصادی و ارزشها به وسیله کنش اثرگذار خود زمینه تغییرات دینداری را به وجود می‌آورند و «شرایط»، در میزان به فعلیت رسیدن «عوامل» نقش مهمی ایفا می‌کنند. کارگزاران و نخبگان هم از طریق «تصمیم‌گیری» و «الگوسازی» در تغییرات دینداری سهیمند و در برخی موارد می‌توانند از طریق جریان‌سازی، تغییرات دینداری را به سمت دلخواه خود هدایت کنند. نتیجه اینکه در یک تغییر دینداری، هر سه عنصر با هم سهیمند اما «شرایط» می‌تواند آن دو عنصر را متأثر از خود سازد.

کلیدواژه‌ها

• تغییرات اجتماعی
• دینداری
• عوامل تغییر
• شرایط تغییر
• کارگزاران تغییر

موضوعات

• جامعه‌شناسی
• دین‌داری
• مهندسی فرهنگی

عنوان مقاله [English]

Analysis of the components and pillars of religious developments in society from the perspective of the Holy Quran

نویسندگان [English]

• Sohrab Morovati ¹
• Behroz Sepidnameh ²
• sedigheh karami ³

¹ Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Ilam University, Ilam, Iran

² Assistant Professor, Department of Social Sciences, Ilam University, Ilam, Iran.

³ PhD student in Quran and Hadith Sciences, Ilam University, Ilam, Iran.

چکیده [English]

 Religion, as one of the most important and long-standing human institutions, has always been in interaction with social systems. In such a way that these systems have been influenced and have been influenced. The religious approach of societies and the changes in their religiosity, which are manifested in different religious styles, are clear examples of these reciprocal relations. Religious developments are based on the theoretical model of "gyro" based on the three pillars of factors, conditions and agents of change. This article intends to study the role of the three pillars mentioned in the developments of religiosity from the perspective of the Holy Quran by using the method of qualitative content analysis. The findings confirm that in the Holy Quran, "factors" such as population, economic infrastructure and values ​​by their effective action create the ground for religious change and "conditions" play an important role in the actualization of "factors". they do. Agents and elites also contribute to changes in religiosity through "decision-making" and "modeling", and in some cases can direct changes in religiosity to their liking through streamlining. The result is that in a change of religiosity, all three elements share, but "circumstances" can affect those two elements.

کلیدواژه‌ها [English]

• social change
• religiosity
• factors of change
• conditions of change
• agents of change