دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

معرفت‌یابی بنیان‌های نظری سواد رسانه‌ای بومی در ایران IRIB

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی

چکیده

این مقاله با رویکردی مفهومی نظری نگاشته شده است. روش آن کتابخانه‌ای و بررسی مفاهیم آن نیز با استفاده از تحلیل فلسفی صورت گرفته است. هدف مقاله امکان‌سنجی و چیستی تولید ادبیات بومی درزمینه سواد رسانه‌ای بر اساس تولید علوم انسانی اسلامی است. در این مقاله سه سؤال مطرح شده است: 1) تولید سواد رسانه‌ای بومی از منظر هستی‌شناسی و فلسفه علم دارای چه جایگاهی است؟ 2) شناخت‌شناسی تولید ادبیات بومی سواد رسانه‌ای به مفهوم عام مسئله از چه خاستگاهی ریشه می‌گیرد؟ 3) معرفت‌شناسی تولید ادبیات بومی سواد رسانه‌ای در ایران چه ساختارهای نظریه‌ای را باید مراعات و طی کند تا به سرمنزل مقصود برسد؟ نتایج نشان می‌دهد رویکرد بومی در تولید ادبیات نظری سواد رسانه‌ای دارای ماهیتی رئال است و ازنظر هستی‌شناسی علمی، قابلیت آفرینش دارد. همچنین ریشه‌های معرفتی و بنیان‌های فکری جوامع درمجموع، مسیر نوع سواد رسانه‌ای بومی در جوامع مختلف را تعیین می‌کند و می‌تواند نقطه عزیمتی برای تولید ادبیات بومی برای سواد رسانه‌ای باشد و درنهایت برای تعیین چارچوب نظری درزمینه تولید ادبیات بومی سواد رسانه‌ای در ایران می‌توان با عنایت به غلبه تفکر اسلامی و منشأ معرفتی دینی در ایران، از رویکردهای انسان‌شناسانه اسلامی در دو شعبه پارادایم اجتهادی دانش دینی (پاد) و هستی‌شناسی معرفت اسلامی، بهره برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Understanding the theoretical foundations of indigenous media literacy in Iran

نویسنده [English]

  • Dawood Agharafii

Assistant Professor, Department of Islamology and Iranology, National Archives and Library Organization

چکیده [English]

This article is written with a conceptual / theoretical approach. Its library method and study of its concepts has also been done using philosophical analysis. The purpose of this article is to assess the feasibility and nature of producing native literature in the field of media literacy based on the production of Islamic humanities. This article raises three questions: 1. what is the position of native media literacy in terms of ontology and philosophy of science? 2. What is the origin of the epistemology of the production of indigenous literature? Media literacy in the general sense of the problem? 3. Epistemology of the production of indigenous literature Media literacy in Iran What theoretical structures should be observed and followed in order to reach the destination?. The results show that the indigenous approach in the production of theoretical literature on media literacy is of a real nature, and in terms of scientific ontology, it has the ability to create. Also, the epistemological roots and intellectual foundations of societies as a whole determine the path of the type of literacy of indigenous media in different societies. And it can be a starting point for producing native literature for media literacy. And finally to determine the theoretical framework in the field of media literacy in vernacular literature can be overcome with regard to Islamic thought and religious knowledge originating in Iran, Anthropological approaches in the two branches of the Islamic jurisprudential paradigm of religious knowledge (iPod) and Islamic knowledge ontology be used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ontology of science
  • epistemology
  • humanities
  • localization of knowledge
  • media literacy
  • Islamic anthropology
بشیر، حسن؛ چابکی، رامین (1393). نقش سواد رسانه‌ای در توسعه انسانی: مطالعه موردی کتاب (سیاست‌های اجرایی سازمان صداوسیما و سند تحول وزارت آموزش‌وپرورش). رسانه، 25(4). صص. 63-80.
تقی‌زاده، عباس و طاهری، شیوا (1395). مطالعه ضرورت‌ها و نیازمندی‌های آموزش بومی‌سازی سواد رسانه‌ای. تهران: پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ الگوی پایه پیشرفت.
حسین‌زاده، علی‌حسین؛ رضادوست، کریم؛ مبینی، محمدعلی؛ مبینی، ایرج (1394). گفتمان بومی‌سازی علم و ساختارهای اجتماعی: مدل استقرار مناسب نهاد علم جامعه‌شناسی درون ساختارهای اجتماعی جامعه ایران. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 22(2)، صص. 44-23.
حسینی، سیدبشیر؛ صلواتیان، سیاوش؛ معتضدی، سینا (1393). بررسی ابعاد بومی‌سازی الگوهای آموزش سواد رسانه‌ای باتکیه‌بر الگوی آموزشی سواد رسانه‌ای در کانادا. تهران: اولین کنفرانس بین‌المللی سواد رسانه‌ای در ایران.
خسروپناه، عبدالحسین؛ پناهی آزاد، حسن (1389). هستی‌شناسی معرفت. تهران: انتشارات امیرکبیر.
خمینی، سید روح‌الله (1377). شرح حدیث جنود و عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ساروخانی، باقر (1384). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
علی‌پور، مهدی؛ حسنی، حمیدرضا (1394). پارادایم اجتهادی دانش دینی (پاد). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فروند، ژولین (1385). نظریه‌های مربوط به علوم انسانی. (علی‌محمد کاردان، مترجم)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
قربانی، محمدرضا؛ نیوشا، بهشته؛ شاطریان، فاطمه (1395). ساخت و هنجاریابی آزمون سواد رسانه‌ای جوانان شهر تهران. پژوهش‌های ارتباطی، 23 (88). 98-73.
کیارسی سمیه، کیارسی آزاده (1396). واکاوی جایگاه سواد رسانه‌ای انتقادی در نظام آموزش‌وپرورش ایران. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، ۲ (۱۱)، صص. ۱۷-۳۷.
گوتک، جرالد ال. (1388). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، (محمدجعفر پاک‌سرشت، مترجم)، تهران: انتشارات سمت.
موحد ابطحی، سیدمحمدتقی (1396). بررسی و نقد کتاب پارادایم اجتهادی دانش دینی. پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 17(2). صص. 75-99.
وب سایت یونسکو در ایران.
هاشمی، شهناز (1393). بررسی نقش رسانه در نظام تربیتی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش: تأکید بر ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای. رسانه. 25(4)، صص. 5-18.
هالینگ، دیل (1381). تاریخ فلسفه غرب. (عبدالحسین آذرنگ، مترجم)، تهران: انتشارات ققنوس.
https://fa.irunesco.org/wp-content/uploads/2016/06/GMRfarsi.pdf
https://www.researchgate.net/publication/280092292_brrsy_abad_bwmy_sazy_algwhay_amwzsh_swad_rsanh_ay_ba_tkyh_br_algwy_amwzsh_swad_rsanh_ay_dr_kanada (Access: 2019. Julay11).
Alipour, Mahdi; Hassani, Hamidreza (2015). Paradaime Ijtehadi Danesh-e Dini (PAD). Qom: Pajoheshgahe Howzeh va Daneshgah(In Persian).
Bashir, Hasan & Chaboki, Ramin (2015). The Role of Media Literacy in Human Development (Book entitled IRIB Executive Policies & Development Document of the Education Ministry), Rasaneh. 25 (4). 63-80.b (In Persian).
 Buckingham, David (2013). Media Education: Literacy, Learning and Contemporary Culture. John Wiley & Sons: New Jersey.
De Abreu, Belinha (2019). Teaching Media Literacy. Chicago: American Library Association.
Freund, Julien (1973). Les theories des science humaines. Translate: Ali Mohammad Kardan. Tehran: Mrakaz-e Nashr-e Daneshgahi. (In Persian).
Fumerton, Richard (2009). Epistemology. New Jersey: John Wiley & Sons.
Ghorbani, Mohammadreza; Neusha, Beheshteh; Shaterian, Fatemeh (2016). Constructing and Standardizing of Media Literacy Assessment Questionnaire for Youth in Tehran. Communication Research. 23(88), 73-98. doi: 10.22082/cr.2017.24522. (In Persian).
Gutek, Gerald L. (1977). Philosophical & Ideological Perspective on Education. Boston: Allyn and Bacon. Translate: Mohammad Jafar Pakseresht. Tehran: SAMT. (In Persian).
Hallingdale, Reginald John (1381). Western Philosophy: An Introduction. Translate by: Abolhossein Azarang. Tehran: Ghoghnos. (In Persian).
Hashemi. Shahnaz (2005). Review of Media Role in Education System of Document of Fundamental Reform in Education: Emphasis of Necessity of Media Literacy Education. Rasaneh. 25 (4). 5-18. (In Persian).
 Hetherington, Stephen (2019). What is Epistemology? New Jersey: Wiley.
Hosseini, Seyed Bashir; Siavash, Salavatian; Motazedi, Sina (2015). Barresi Abade Bomisazi Olgohaye Amozesh savade Rasanehi ba Tekyeh bar Olgoye Amozeshi Savad Rasanehi dar Canada. Tehran: Avalin conferanse Beinolmelali Savade Rasanehi dar Iran. https://www.academia.edu/11564102. (In Persian).
Hosseinzadeh, Ali Hossein; Rezadost, Karim; Mombeini, Mohammadali; Mombeini, Iraj (2015). Goftemane Bomisazi Elm va Sakhtarhaye Ejtemai: Modele Esteghrare Nahade Elme Jameeshenasi Darone Sakhtarhaye Ejtemai Jamee Iran. Marefate Farhangi Ejtemai. 22 (2). 23-44.(In Persian).
Khomeini, Seyed Rouhollah (1998). Sharhe Hadise Jonood va Aghl va Jahl. Tehran: Moasese Tanzim va Nashre Asare Imam Khomeini.(In Persian).
Khosropanah, Abdolhossein; Panahiazad, Hassan (2010). Hastishenasi Marefat. Tehran: AmirKabir. (In Persian).
Kiaresy, Somayeh; Kiaresy, Azadeh (2017). Examining Critical Media Literacy Status in Iran's Education System. Journal of New Advances in Behavioral Sciences.(11)20, 17-37. (In Persian).
Movahed Abtahi, SayyedMohammadTaghi (2017). A Critical Review of “Ijtehadic Paradigm of Religious Science”. Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences. 17 (2), 75-92. (In Persian).
Potter, James (2013). Media Literacy, SAGE Publications: New York.
Saroukhani, Bagher (2005). Research Methods in Social Sciences. Vol.1. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. (In Persian).
Scheibe, Cyndy & Rogow, Faith (2012). The Teacher s Guide to Media Literacy: Critical Thinking in a Multimedia World. California: Corwin Press.
 Sen, Amartya (2001). Development as Freedom, OUP Oxford: Oxford.
Taghizadeh, Abbas & Taheri, Shiva (2016). Motalee Zaroratha va Niazmandihaye Amozesh Bomi Savad Rasanehi. Panjomin conferanse Olgoye Irani Islami Pishraft. Tehran. https://5cp.olgou.ir/papers/365.pdf. (In Persian).
UNESCO (2012). Education for Sustainable Development – N° 4 – Sourcebook (learning & training tools), UNESCO: Paris.
UNESCO (2013). Global Media and Information Literacy Assessment Framework: country readiness and competencies. Paris: UNESCO.
UNESCOhttps://fa.irunesco.org/wp-ontent/uploads/2016/06/GMRfarsi.pdf
Zagzebski, Linda (2008). On Epistemology, Cengage Learning. Boston.
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 28، ویژه‌نامه اول؛ دین، رسانه و سواد رسانه‌ای
دین و ارتباطات
آذر 1400
صفحه 59-29