بایسته‌های مدیریت شایعات در روابط سازمانی از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری معارف اسلامی و مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی بایسته­های مدیریت شایعات در روابط سازمانی از منظر قرآن کریم است. شایعه، حقیقتی برخاسته از ارتباطات رسمی و غیررسمی است. این پدیده، مشتمل بر گزاره تأییدنشده­ای است که از فردی به دیگری منتقل می­شود، اغلب برخاسته از گمان اشخاص بوده یا بر دلیل محکم استوار نیست و ممکن است خلاف واقع باشد. بنابراین مواجهه­ای مطلوب می­طلبد. پرسش اصلی پژوهش آن است که بایسته­های مدیریت شایعات در روابط سازمانی از دیدگاه قرآن کریم چیست؟ روش پژوهش، تحلیل مضمون استقرایی است که طی آن داده‌های لازم از قرآن کریم جمع‌آوری و مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر شناسایی شد. مهمترین یافته­ها در مواجهه با شایعات عبارت‌اند از: پیشگیری از نشر اخبار انحرافی، حصول یقین در اقدامات بنیادین، جلوگیری از ضرر احتمالی، شفافیت موضع در برابر انحرافات، هوشیاری نسبت به مظاهر فریب، حفظ حرمت­ها و پیوندها، برخورد مقتدرانه با عوامل تهدید و...؛ مهمترین یافته­ها در ایجاد شایعات نیز عبارت‌اند از: اجتناب از تضییع حقوق دیگران، رعایت صداقت گفتاری، صیانت از شایعات. براساس بررسی یافته­ها، بایسته­ها به‌مقتضای جایگاه­های مواجهه پیشینی، مواجهه پسینی و ایجاد، ضروری تلقی می­شوند. برخی بایسته­ها در شرایط ویژه ضرورت یافته و دسته دیگر بین بعضی موقعیت­ها مشترک­اند. همچنین در مواجهه با شایعات، اطلاع از صدق یا کذب شایعه و در ایجاد شایعات، ماهیت واقعی یا غیرواقعی آن، در تعیین بایسته­ها مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Rumors management requirements in organizational relationships; From the perspective of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Akram Goodarzi 1
  • Mona Afzali qadi 2

1 Assistant Professor, Department of Islamic Education and Educational Sciences, Imam Sadegh University, Tehran, Iran

2 PhD Student in Islamic Education and Educational Management, Imam Sadegh University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to identify the needs of rumor management in organizational relationships from the perspective of the Holy Quran. Gossip is a fact of formal and informal communication. This phenomenon includes an unapproved proposition that is passed from one person to another, It often arises from people's suspicions, or is not based on solid evidence And it may be untrue, so it requires a favorable confrontation. The main question of the research is what are the requirements of rumor management in organizational relations from the perspective of the Holy Quran? The research method is inductive theme analysis during which the necessary data from the Holy Quran were collected and the basic, organizing and comprehensive themes were identified. The most important findings in the face of rumors are: preventing the publication of deviant news, ensuring certainty in fundamental actions, preventing possible harm, transparency of the position against deviations, awareness of the manifestations of deception, maintaining sanctities and links, dealing authoritatively with Threat factors and ...;The most important findings in creating rumors are: avoiding the violation of the rights of others, observing honesty of speech, protection from rumors. Based on the findings, the requirements are considered necessary due to the positions of a priori exposure, posterior exposure and creation. Some requirements are necessary in special circumstances and others are common to some situations. Also, in the face of rumors, knowing the truth or falsity of a rumor and in creating rumors, its true or unreal nature, is effective in determining the requirements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rumors
  • Essentials
  • Communications
  • Management
  • Prophets
  • Holy Quran
القرآن­الکریم. (ناصر مکارم‌شیرازی، مترجم).
اشرفی امین، یونس؛ میرزایی، مجتبی و فراهانی، فاخره (1394). راهکارهای مقابله با شایعه از دیدگاه قرآن کریم و روایات. دومین کنگره بین‌المللی تفکر و پژوهش دینی.
افروز، غلامعلی (1375). روان­شناسی شایعه و روش­های مقابله. تهران: فرهنگ اسلامی.
آلپورت، جی دبلیو؛ پستمن، لئو (1374). روانشناسی شایعه (ساعد دبستانی، مترجم). تهران: سروش.
بابایی آقبلاغ، مریم و ستاری اردبیلی، فرزاد (1397). بررسی سازه­های شکل­دهنده رفتار شایعه‌سازی، روانی اجتماعی و سازمانی. علوم روان‌شناختی، ۱۷ (۶۹)، صص. 556-545.
بهرامی، محمد (1383). آسیب­شناسى شایعه در قرآن. پژوهش­های قرآنی،10(37-38)، صص. 70-95.
جوادی­آملی، عبدالله (1391). تسنیم (4 ج). قم: اسراء.
راغب اصفهانى، حسین­بن­محمد (1412 ق‏). مفردات ألفاظ القرآن‏(صفوان عدنان داوودى، محقق)‏. بیروت‏: دارالقلم.
صدوقی، مجید (1387). معیارهای ویژه ارزیابی پژوهش کیفی. روش­شناسی علوم انسانی، 14(56)،صص. 55-72.
طباطبایی، محمد­حسین (1374). ترجمه المیزان (محمد­باقر موسوى، مترجم) (9 ج). قم: جامعه‏ مدرسین حوزه قم.
طبرسی، فضل­بن­حسن (1360). ترجمه مجمع­البیان فى تفسیر القرآن (جلد 12). تهران: فراهانى.
طوسى، محمد­بن­حسن (بی­تا). التبیان فى تفسیر القرآن (جلد 5). بیروت: دار احیاء التراث العربى‏.
طیب، عبد­الحسین (1378).‏‏ اطیب­البیان فی تفسیر القرآن (جلد 10)‏. تهران: اسلام.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی،5(2)، صص. 151-198.
فضل­الله، محمد­حسین (1419 ق). من وحى القرآن (5 ج). بیروت‏: دارالملاک للطباعه و النشر.
قرائتى، محسن (1383). تفسیر نور (3 ج). تهران: مرکز درس­هایى از قرآن‏.‏
قرشی، علی­اکبر (1371). قاموس قرآن (2 ج). تهران: دار­الکتب الإسلامیه.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر؛ و گالف جویس (1384). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی. (جمعی از مترجمین به اهتمام احمدرضا نصر). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
مصطفوی، حسن (1395 ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (4 ج). تهران: الکتاب.
مقیمی، محمد و غفاری، رحمان (1395). پایبندی مدیران به اخلاق و مدیریت شایعه در سازمان‌های دولتی ایران. مدیریت فرهنگ سازمانی، 14(1)، صص. 1-26.
مکارم‌شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه (8 ج). تهران: دارالکتب الإسلامیه.
مومنی­راد. اکبر؛ علی­آبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم؛ و مزینی، ناصر (1392). تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج. اندازه­گیری تربیتی، 4(14)،صص. 187-222.
Agana, Rey Jude P (2007). The Role of Rumors in Informal Learning. Univerlagtuberlin Publishers.
Difonzo, Nicholas., & Bordia, Prashant (2006). Rumor in Organizational Contexts. Donald A, Hantula (Ed). Advances in Social and Organizational Psychology: A Tribute to Ralph Rosnow. Psychology Press.
Difonzo, Nicholas., & Bordia, Prashant (2007). Rumor Psychology Social and Organizational. London: ApproachesAmerican Psychological Association.
Dores Cruz, Terence D., Beersma, Bianca., Dijkstra, Maria T.M., Bechtoldt, Myriam N (2019). The Bright and Dark Side of Gossip for Cooperation in Groups, Frontiers in Psychology. 10, 1-17.
Freeman, Robert M (1999). Correctional Organization and Management: Public Policy Challenges, Behavior, and Structure. Elsevier Publisher.
Griese, Noel L (2002). How to Manage Organizational Communication During Crisis. Anvil Publishers.
Griffith, Richard L., Thompson, Lori Foster., & Armon, Brigitte K (2013). Internationalizing the Curriculum in Organizational Psychology. Springer Science & Business Media.
Jeffrey pfeffer (1995). Competitive Advantage Through People: Unleashing the Power of the Work Force. united states: Harvard Business school.
Kartikey, Dr (2017). Grapevine: the Informal Transmission of Information. Notions,VIII(2),56-60. 
Kim, Andrea., Moon, Jinhee., & Shin, Jiseon(2019). Justice perceptions, perceived insider status, and gossip at work: A social exchange perspective. Journal of Business Research, 97, 30-42.
Kimmel, Allan J (2004). Rumors and Rumor Control: A Manager's Guide to Understanding and Combatting Rumors. London: Lawrence Erlbaum Associates.
Knopf, Terry Ann (1975). Rumors, Race, and Riots Social Policy Series. Transaction Publishers.
Kuutti, kari (1996). Debates in IS and CSCW research: Anticipating system design for Post-fordist work. Orlikowski, W.J.,Walsham, G., Jones, M.R., & DeGross, Janice I (Eds). Information Technology and Changes in Organizational Work. Springer Science & Business Media.
McAndrew, Francis T (2019). Gossip as a social skill. In Francesca, Giardini., &  Rafael Wittek (Eds). The Oxford Handbook of Gossip and Reputation.(PP.173-190). Oxford University Press. 
Muniz, Jr., Albert M., O’Guinn, Thomas C., Fine, Gary Alan (2006). Rumor in Brand Community. Donald A, Hantula (Ed). Advances in Social and Organizational Psychology: A Tribute to Ralph Rosnow. Psychology Press Publisher.
Pal, Anjan., Chua, Alton Y. K. H., & Goh, Dion (2019). Rumor Analysis &Visualization System. Proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists.
Schindler, mark (2007). Rumors in Financial Markets: Insights into Behavioral Finance. Volume 413 of the Wiley Finance Series. John Wiley & Sons Publisher.
Shibutani, Tamotsu (1966). Improvised News: A Sociological Study of Rumor. Ardent Media Publisher.
Wang, Yijie., Guo, Xinran., & Liu, Fengming (2018). Research on Network Rumor Management based on Immune Mechanism. Advances in Economics, Business and Management Research, 68, 641-645.   
Weiner, W, Irving B., & Craighead, Edward (2010). The Corsini Encyclopedia of Psychology, Volume 4. John Wiley & Sons Publisher.
Zhu, Xiaoqian., & Liu, Fengming (2017). Research on Behavior Model of Rumor Maker Based on System Dynamics. School of Management Science and Engineering. 1-9