دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

الگوی مطلوب حکمرانی آینده‌نگرانه و کاهنده آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی خارجی در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 داﻧﺸﺠﻮی دکتریﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﺳﺎﻧﻪ،داﻧﺸگاه آزاد اﺳﻼمی،واﺣﺪ ﯾﺰد،ﯾﺰد، ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼمی اﯾﺮان

2 اﺳﺘﺎدﯾﺎرﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﺳﺎﻧﻪ،داﻧﺸگاه آزاد اﺳﻼمی،واﺣﺪ ﯾﺰد،ﯾﺰد، ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼمی اﯾﺮان

3 اﺳﺘﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎسی ،داﻧﺸکده ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎعی،داﻧﺸگاهﯾﺰد،ﯾﺰد، ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼمی اﯾﺮان

4 اﺳﺘﺎدﯾﺎرﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﻨﻌتی ،داﻧﺸگاه آزاد اﺳﻼمی ،واﺣﺪ ﯾﺰد،ﯾﺰد، ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼمی اﯾﺮان

چکیده

شبکه‌های اجتماعی بستری پیچیده از تعاملات و امکانات هستند که برنامه‌ریزی و مدیریت آن به رویکرد جدید نیاز دارد. آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری از جمله گفتمان‌های جدیدی هستند که در تلفیق با برنامه‌ریزی‌های مرسوم سیاست‌گذاران اجتماعی دیدگاه نوینی را در حوزه مدیریت رسانه ایجاد می‌کنند. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارائه تصاویر بدیل از آینده شبکه اجتماعی مجازی و آسیب‌های آن در چارچوب روش سناریونگاری انجام گرفت. در این مطالعه از نظریات هابرماس، کاستلز، گیدنز، برگر و لامن برای شناخت بهتر موضوع استفاده شد. پژوهش حاضر به مثابه پژوهشی کاربردی با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل آثار متقابل، آینده شبکه‌های اجتماعی را سناریو‌پردازی کرده است. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش 15 نفر از خبرگان آینده‌نگاری و محققان حوزه شبکه‌های اجتماعی بودند. با استفاده از روش مطالعات کتابخانه‌ای و رجوع به اسناد بالادستی در حوزه شبکه‌های اجتماعی، 32 عامل اولیۀ اثرگذار، شناسایی شد. از میان این 32 عامل با استفاده از نرم‌افزار میک‌مک، 16 عامل به مثابه عوامل کلیدی انتخاب شدند که مبانی تدوین سناریو‌ها، پیش روی سیاست‌گذارن اجتماعی قرار گرفتند. این سناریو‌ها، "بهشت گمشده"، "در جستجوی خوشبختی"، "گمشده در فضا" و "برزخ" نام گرفتند.

واژگان کلیدی: شبکه‌های اجتماعی خارجی، حکمرانی آینده‌نگرانه، فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات ایران، حکمرانی باز، حکمرانی کنترلی، سواد رسانه‌ای

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A desirable model of future governance concerned and reducing the harms of foreign virtual social networks in Iran

نویسندگان [English]

  • ali nourijani 1
  • hossein eslami 2
  • SAYED ALIREZA AFSHANI 3
  • hasan dehghan dehnavi 4

1 PhD student in media management, Yazd branch, Islamic Azad University of Yazd, Yazd,.I.R.Iran

2 Assistant Professor of Media Management, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, I.R.Iran

3 Professor of Sociology, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, I.R.Iran

4 Assistant Professor of Industrial Management, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, I.R.Iran

چکیده [English]

Social networks are a complex platform of interactions and possibilities, the planning and management of which requires a new approach. Future research and foresight are among the new discourses that create a new perspective in the field of media management in combination with the conventional planning of social policymakers. Therefore, the current research was conducted with the aim of presenting alternative images of the future of the virtual social network and its harms within the framework of scenario planning. In this study, the theories of Habermas, Castells, Giddens, Berger and Laman were used to better understand the subject. The present research, as an applied research, has scenarioized the future of social networks by using the interaction analysis approach. The participants in this research were 15 future experts and researchers in the field of social networks. By using the method of library studies and referring to upstream documents in the field of social networks, 32 primary influencing factors were identified. Among these 32 factors, 16 factors were selected as key factors by using MikMak software, and the basics of developing scenarios were presented to social policymakers. These scenarios were called "Paradise Lost", "In Search of Happiness", "Lost in Space" and "Purgatory". Keywords: foreign social networks, futuristic governance, virtual space, Iran's national information network, open governance, control governance, media literacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Future-oriented governance
  • Virtual space
  • Iran's national information network
  • Open governance
  • Control governance
ادهمی، عبدالرضا و پژوهان‌فر، مرتضی (1398). بررسی پیامدها و آثار مخرب شبکه‌های اجتماعی (تلگرام، لاین، وایبر، ...) در فروپاشی خانواده‌ها. مطالعات دفاعی استراتژیک، سال هفدهم، (75)، 163-182.
اسلامی، محمد (۱۳۹۱). بررسی شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آنها بر جنبه‌های مختلف زندگی. اولین کنگره ملی فضای مجازی و معضلات نوظهور اجتماعی. تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
بهرامی، محمد؛ رضوی، سیدعلی‌اصغر و طهماسبی لیمونی، صفیه (1398). بررسی تأثیر سواد اخلاقی بر رفتار اطلاع‌یابی و بازنشر اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی سمنان). پژوهش‌های ارتباطی، سال بیست و ششم، (4)، 85-107.
پامفا (1385). سند توسعه بخش پژوهش و فناوری در برنامه چهارم توسعه. تهران: وزارت علوم تحقیقات و فناوری، معاونت پژوهشی، معاونت فناوری.
پورعزت، علی‌اصغر و عبدی، بهنام (1397). شناسایی فراروندهای فناوری اطلاعات و ارتباطات قابل توجه در آینده‌نگاری صنعت دفاعی در جهت نیل به الگوی اسلامی ـ  ایرانی پیشرفت. آینده‌پژوهی دفاعی، 3(10)، 53-75.
خانیکی، هادی، بابایی، محمود (۱۳۹۰). فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی: مفاهیم و کارکردها. مجله جامعه اطلاعاتی، 1(1).
رضاییان، عالیه و ادریسی، افسانه (1397). تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی نسل چهارم. مطالعات میان فرهنگی، 13(34)، 9-36.
سلطانی‌نژاد، هدایت‌اله و خادم سربخش، مهدی (1392). اصل قابلیت جبران کلیه خسارات. مبانی فقهی حقوق اسلامی. پژوهش نامه فقه و حقوق اسلامی، 6(12).
طاهری دمنه، محسن و نادری خورشیدی، علیرضا (2005). آینده‌نگاری منابع انسانی در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش تلفیقی سناریوپردازی و تحلیل اثرات متقاطع. فصلنامه علمی منابع انسانی ناجا، 13(34).
عنایت‌الله، سهیل (2005). بنیان‌دانشی آینده‌پژوهی. تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، مرکز انتشارات راهبردی.
عنایت‌الله، سهیل (2005). بنیان‌دانشی آینده‌پژوهی. تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، مرکز انتشارات راهبردی.
کاستلز مانوئل (1380). عصر اطلاعات: قدرت هویت. ترجمه چاوشیان، تهران: طرح نو.
کوثری، سحر؛ شریفی، علی و یاری، علیرضا (1398). الزامات توسعه شبکه‌های اجتماعی فراگیر بومی در آینده. رشد فناوری، 15(59)، 44-54.
گیدنز، آنتونی (1388). چشم‌اندازهای جهانی. مترجم محمدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو.
مهری، فاطمه (1396). فرصت‌ها و تهدیدهای روابط اجتماعی در فضای مجازی با تاکید بر آراء تربیتی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). رشته تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش، به راهنمایی افسانه نراقی‌زاده، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه الزهرا (سلام‌الله‌علیها)، تهران، ایران.
نعمتی‌فر، نصرت‌الله و صفورایی پاریزی، محمدمهدی (1398). بررسی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران با تأکید بر ابعاد دینداری (مورد مطالعه کاربران زن شبکه اجتماعی اینستاگرام). دین و ارتباطات، 26(1)، 335-362.
نوابخش، مهرداد؛ خادم، رسول و آرام، هاشم (1389). اینترنت و هویت اجتماعی. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال اول، (2).
 
Abdulahi, Aida; Samadi, Behrang & Gharleghi, Behrooz (2014). A Study on the Negative Effects of Social Networking Sites Such as Facebook among Asia Pacific University Scholars in Malaysia. International Journal of Business and Social Science, 5(10), 133-145.
Dator, James (1996). Futur studies as Applied Knowledge; In Slaughter R. Edd) New Thinking for a New Millennium, London Routeledge.
Geyser, Werner (2021). 16 Social Media Trends for 2021 and beyond. https://influencermarketinghub.com/social-media-trends/
Gok, T. (2016). The effects of social networking sites on students’ studying and habits. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 2(1), 85- 93.
Hampton K.; GouletL S.; Rainie L. & Purcell K. (2011). Social Networking Sites and Our Lives. Pew Internet and American Life Project.
Hussain, Zaheer & Wegmann, Elisa (2021). Problematic social networking site use and associations with anxiety. Attention deficit hyperactivity disorder, and resilience, Computers in Human Behavior Reports, 4, 100125.
Masood, Ayesha; Feng, Yang; Luqman, Adeel & Ali, Ahmed (2020). 
Adverse consequences of excessive social networking site use on academic performance: Explaining underlying mechanism from stress perspective, Computers in Human Behavior, doi: https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106476
Misuraca, Gianluca; Broster, David & Centeno, Clara (2012). Digital Europe 2030: Designing scenarios for ICT in future governance and policy making. Government Information Quarterly, 29, S121-S131.
Van der Duin, P.; Heger, T. & Schlesinger, M. D. (2010) Towards networked foresight? Exploring the use of futures research in innovation networks. Futures, (59), 62-78.
 
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 30، شماره 1 - شماره پیاپی 63
دین و ارتباطات
خرداد 1402
صفحه 205-238