تصویرسازی برای تسهیل تغییر انگاره مخاطبان قرآن، در چارچوب تفسیر فرهنگی-ارتباطی سوره عبس

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 اﺳﺘﺎدﯾﺎرداﻧﺸکده ﻣﻌﺎرف اﺳﻼمی و ﻓﺮﻫﻨگ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت، داﻧﺸگاه اﻣـﺎم ﺻـﺎدقﻋﻠﯿـﻪاﻟﺴـﻼم، ﺗﻬـﺮان، ﺟﻤﻬـﻮری اﺳﻼمی اﯾﺮان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

قرآن کریم، به مثابه یک رسانه، کتاب هدایت انسان‌ها به سوی رستگاری بوده و در این مسیر ابزارهایی برای جلب توجه و تأثیرگذاری بر افکارعمومی مخاطبان به کار گرفته شده است که از جمله مهم‌ترین این ابزارها می‌توان به انذار و تبشیر اشاره نمود. این انذارها و تبشیرها نیز در قالب‌های گوناگونی مطرح شده‌اند که یکی از آنها، تصویرسازی‌های ذهنی از رویدادها و پدیده‌ها است. رویدادهای گذشته مانند سرگذشت انبیای پیشین، رویدادهای آینده مانند گروه‌بندی‌های روز قیامت، پدیده‌های دنیوی مانند نحوه آفرینش موجودات و بالاخره پدیده‌های اخروی مانند صحنه‌هایی از بهشت و جهنم را می‌توان به عنوان مثال نام برد. در تمامی این موارد، عنصر «تصویر» نقش بسیار مهمی در چگونگی شکل‌گیری ذهنیت مخاطبان دارد. در این مقاله تلاش شده تا علاوه بر مرور پژوهش‌های مختلفی که به بررسی «تصویرپردازی» در سور قرآن پرداخته‌اند، با رویکرد تفسیر موضوعی و استنطاقی، «تصویرسازی ذهنی در سوره عبس» بازخوانی و الگومند شود. جنبه‌ی نوآورانه‌ی مقاله، موضوع «تصویرسازی» از دیدگاه فرهنگ و ارتباطات اقناعی می‌باشد؛ «تصویر» و «برداشت» ذهن ما از هر امری، ایده و انگاره و نهایتاً نگرش و رفتار ما را دلالت و راهبری می‌کند و هر فرایند هدایتی برای تغییر حقیقی یا فرهنگی، به ضریب نفوذ رسانه‌ای و هماهنگ‌سازی انگاره افکارعمومی تکیه دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Mental imagery to facilitate the change of perception of the audience of the Qur'an, in the context of cultural-communication interpretation of Surah Abbas

نویسندگان [English]

  • Seyyed Majid Emami 1
  • javad ghafari 2

1 Faculty of Imam Sadiq University, Tehran, I.R.Iran

2 Master Student of Islamic Studies Culture and Communication, Imam Sadiq University,Tehran, I.R.Iran

چکیده [English]

The Holy Quran, as a medium, is a book guiding human beings towards salvation, and in this way, tools have been used to attract the attention and influence of the public opinion of the audience, among the most important of which are warnings and evangelism. cited. These warnings and evangelisms have been presented in various forms, one of which is mental imagery of events and phenomena. Past events such as the stories of the previous prophets, future events such as the doomsday groupings, worldly phenomena such as the creation of beings, and finally otherworldly phenomena such as scenes from heaven and hell can be cited as examples. In all these cases, the element of "image" plays a very important role in how the mentality of the audience is formed. In this article, in addition to reviewing various researches that have examined "mental imagery" in Surah Al-Quran, with the approach of thematic and inferential interpretation, "mental imagery in Surah Abbas" is re-read and modeled. The innovative aspect of the article is the subject of "mental imagery" from the perspective of culture and persuasive communication; The "image" and "perception" of our mind of any thing, idea and idea, and finally our attitude and behavior, signifies and guides, and any process leading to real or cultural change, to the factor of media influence and synchronization of the idea. Public opinion relies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Image
  • Quran
  • Public Opinion
  • Surah Abbas
  • Cultural Change
 استاد (تخصص: ارتباطات و جامعه‌شناسی) دانشگاه تهران
محسن خندان (الویری) ............. استاد (تخصص: تاریخ و تمدن ـ خارج فقه و اصول) دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام
مهدی محسنیان‌راد ........................................ استاد (تخصص: ارتباطات و جامعه‌شناسی) دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
محمدهادی همایون................. استاد (تخصص: معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات) دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
ناصر باهنر ................................ استاد (تخصص: معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات) دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
سید حسن حسینی‌سروری .........................................  استاد (تخصص: الهیات ـ فلسفه و کلام) دانشگاه صنعتی شریف
محمود تقی‌زاده داوری      دانشیار (تخصص: جامعه‌‌شناسی