موانع و عوامل ارتباط جوانان غیرمسجدی با مسجد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

10.30497/rc.2023.244113.1958

چکیده

این تحقیق درصدد شناسایی موانع ارتباط جوانان غیرمسجدی با مسجد بود لذا عمده ترین موانع سلبی و ایجابی اثرگذار بر ارتباط جوانان شهر تهران با مسجد، مورد بررسی قرار گرفتند. درواقع هدف این بود که ورای جوانان مسجدی که ارتباطی وثیق و نزدیک با مسجد دارند، جوانان غیرمسجدی را دریابیم تابا حذف و اصلاح موانع و تقویت و ارتقاء عوامل ایجابی، زمینه برقراری و افزایش ارتباط جوانان غیرمسجدی با مسجد فراهم آید.

این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا کمی بود. جامعه پژوهش، جوانان 15 الی 29 سال شهر تهران بودند که از طرح نمونه برداری احتمالی و گونه خوشه بندی استفاده گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که مجموعاً 31 سؤال داشت (2 سؤال باز و 29 سؤال بسته). روایی پرسشنامه با استفاده از «آزمون مقدماتی» در دو مرحله «پیش آزمون غیررسمی» و «پیش آزمون رسمی» تایید شد و برای محاسبه میزان پایایی ابزار اندازه‌گیری از روش آلفای کرونباخ استفاده شد.

یافته های تحقیق، حاکی از وجود چهارده مانع (با اولویت بندی جدول فرید من) و سه عامل ایجابی است که در خصوص ارتباط جوانان با مسجد (از منظر جوانان غیر مسجدی) اثرگذار هستند. حسب رتبه بندی جدول فریدمن عوامل «رفتار خشک و یا غیرصمیمانه ی امام جماعت و نمازگزاران با جوانان»، «وجود امامان جماعت غیرجذاب برای جوانان (به لحاظ اخلاقی و رفتاری)» و «وجود آسیب ها و ناهنجاری های اخلاقی در بین جوانان»، به ترتیب، مهمترین موانع ارتباط جوانان غیرمسجدی با مسجد از منظر پاسخگویان می باشد.

یافته های این تحقیق با یافته‌های تحقیقات پیشین مطابقت دارد و تاثیر تناسب نداشتن کارکردهاى مسجد با نیازهاى فعلى مردم به عنوان علل خلوت بودن مساجد و نیز تاثیر برنامه های فعالیتی، تکریم نوجوانان و جوانان، مسؤولیت سپارى و تشویق، در افزایش ارتباط جوانان با مسجد را تایید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Obstacles and factors of non-mosque young people's connection with the mosque

نویسنده [English]

  • mohammad javad valizadeh

Member of the academic staff of the Secretariat of the Supreme Council of Cultural Revolution

چکیده [English]

This research sought to identify the obstacles of non-mosque youths' communication with the mosque. The goal was to find non-mosque youths beyond the mosque youth who have a close and close relationship with the mosque, in order to remove and correct obstacles and strengthen and promote positive factors, to establish and increase the non-mosque youth's relationship with the mosque.

This study was applied in terms of purpose and quantitative in terms of execution method. The research population was young people aged 15 to 29 years old in Tehran, and the probability sampling and clustering method was used. The research tool was a questionnaire with a total of 31 questions. The validity of the questionnaire was confirmed using the "preliminary test" and Cronbach's alpha was used to calculate the reliability.

The research indicates the existence of fourteen obstacles (prioritized by Fareed Man's table) and three positive and effective factors regarding the connection of young people with the mosque. According to Friedman's ranking of the factors "dry or insincere behavior of the imam of the congregation and the worshipers with the youth", "the presence of the imams of the congregation unattractive to the youth (in terms of morals and behavior)" and "the presence of moral injuries and anomalies among the youth". According to the respondents, the most important obstacles to the connection of non-mosque youths with the mosque are.

The findings are consistent with the findings of previous researches, and the effect of the mosque's functions not fitting with the current needs of the people as the reasons for the silence of the mosques, as well as the effect of activity programs, honoring teenagers and young people, giving responsibility and encouragement, in increasing the communication of young people with approves the mosque.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mosque
  • non-mosque youth
  • barriers to connection with the mosque
  • factors of connection with the mosque
قرآن کریم.
نهج­البلاغه.
آرتور فینچ، جیمز و دیگران (1379). مدیریت. سازماندهی. رهبری. کنترل. ترجمه علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
آزاد ارمکی، تقی (1381). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: سروش.
ابن ابی الحدید معتزلی (1363). شرح نهج‌البلاغه. به تحقیق ابراهیم، محمد ابوالفضل (محقق). قم. انتشارات مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی.
ابن ابی الحدید معتزلی (1404ق). شرح نهج البلاغه. قم: انتشارات آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن بابویه، محمد بن علی (1361). معانی الاخبار. قم: انتشارات اسلامی.
ابن بابویه، محمد بن علی (1375ق). ثواب الاعمال. نجف: مکتبة الحیدریة.
ابن بابویه، محمد بن علی (1385ق). علل الشرایع. نجف: مکتبة الحیدریة.
ابن بابویه، محمد بن علی (1403ق). خصال. تصحیح و تعلیق على اکبر الغفاری، قم: مرکز انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن بابویه، محمد بن علی (1417ق). امالی. تهران. مؤسسة البعثة.
ابن بابویه، محمد بن علی (بی­تا). من لا یحضره الفقیه. تصحیح و تعلیق على‌اکبر الغفاری. قم: مرکز انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1404ق). تحف العقول. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
اب‍ن ‌ه‍ش‍ام، عبدال‍م‍ل‍ک (1383ق). س‍ی‍رة ‌‌ال‍ن‍ب‍ویة (زندگ‍ان‍ی‌ حضرت م‍ح‍مد (ص)).‏ قاهره: مطبعة المدنی.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1377). الخصال. ترجمه محمدباقر کمره‎‌ای، تهران: انتشارات کتابچی.
ادیبی، حسین (1354). جامعه‌شناسی طبقات اجتماعی. تهران: دانشکده علوم اجتماعی و تعاون.
اسکیدمور. ویلیام (1372). تفکر نظری در جامعه شناسی. تهران: انتشارات سفیر.
برادبرن، نورمن. ‌ام و سادمن، سیمور (1388). روش‌های طراحی پرسش‌نامه. ترجمه عبدالباقی روشنی. تهران: کارا پیام.
پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات (1379، 1382 و 1394). موج اول تا سوم پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
ترنر، جاناتان اچ. (1382). ساخت نظریه جامعه‌شناختی. ترجمه عبدالعلی لهسائی‌زاده. شیراز: نوید شیراز.
تک‌زارع، نسرین و تک‌زارع، علیرضا (1379). تدوین پرسش‌نامه طرح تحقیقاتی. تهران: مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی راستان.
توسلی. غلامعباس (1372). نظریه‌های جامعه شناسی. تهران: سمت.
خامنه­ای، سیدعلی (3/1367-10/1399). بیانات و پیام­ها به مناسبت­های مختلف. پورتال رسمی دفتر مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir/fa/archive?topic=speech
خمینی، سیدروح­الله (1385). صحیفه نور. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار‌ امام‌ خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
‏دربندی، علیرضا (1374). تبیین جامعه‌شناختی علل کاهش حضور مردم در مساجد. تهران: دفتر پژوهش‌های اجتماعی سازمان تبلیغات.
­رابینز، استیفن پی. (1385). مبانی رفتار سازمانی. ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
رفیعیان، مجتبی و شالی، محمد (1391). تحلیل فضایی سطح توسعه‌یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری. برنامه­ریزی و آمایش فضا، 16(4). 25-48.
ریتزر، جورج (1379). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
سازمان تبلیغات اسلامی (1376). وضعیت و مسائل حضور جوانان در مسجد. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
سازمان تبلیغات اسلامی (1395). پیمایش ملی دینداری ایرانیان و رفتارهای فرهنگی ایرانیان. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
سازمان ملی جوانان (1384). تعریف جوان و جوانی. مصوبات جلسه 23 شورای عالی جوانان.
سپه‌پور، افسانه (بی­تا). راهنمای تهیه پرسش‌نامه. تهران: مؤسسه تحقیقات و مطالعات تربیتی دانشگاه تربیت معلم.
عسکریان، مصطفی (1383). روابط انسانی و رفتار سازمانی. تهران: امیرکبیر.
فکوهی، ناصر (1386ش). نگاهی به رویکرد تفسیری کلیفورد گیرتز با تأکید بر تفسیر او از پدیده دینی. نامه علوم اجتماعی، 31(1)، 103-124.
کاپلان، هارولد (1376). خلاصه روان‌پزشکی علوم رفتاری. ترجمه نصرت‌اله پورافکاری، تهران: شهر آب.
کردستانى. عباس (1382). عوامل مؤثر بر پایین بودن میزان ارتباط جوانان با مساجد در استان کرمان. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
کریمی، یوسف (1384). روان‌شناسی شخصیت. تهران: نشر پیام نور.
کلینی، محمد بن یعقوب (1388ق). کافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
گریفین، گرگوری و گریفین، مورهد (1383). رفتار سازمانی. ترجمه سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده، تهران: مروارید.
گودرزی. محسن (1383). موج سوم پیمایش ملی گرایش‌های فرهنگی و نگرش‌های اجتماعی ایرانیان. تهران: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی.
گیویان، عبدالله (1386). کلیفورد گیرتز و دیدگاه تفسیری او در باب دین و فرهنگ. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال سوم. (10)، 1-27.
مجلسی، سیدمحمدباقر (۱۴۰۳ق). بحارالانوار. بیروت: دارالوفاء.
منصوریان، عفت (1384). عوامل و موانع جذب مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان به مسجد. مجموعه مقالات فروغ مسجد. جلد 4، قم: مؤسسه فرهنگی تقلین.
نوری، حسین (1409ق). مستدرک الوسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
هرسی، پاول و بلانچارد، کنت (1375). مدیریت رفتارسازمانی. ترجمه علی علاقه‌بند، تهران: انتشارات امیرکبیر.
همیلتون، پیتر (1379). تالکوت پارسونز. ترجمه احمد تدین، تهران: هرمس.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1398). پیمایش رفتارهای فرهنگی ایرانیان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.