دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

چالش جامعه‌پذیری از طریق والدین و رسانه در پایبندی به دعا

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور تهران

10.30497/rc.2023.242282.1918

چکیده

به چالش‌کشیدن دو مفهوم جامعه‌پذیری از طریق والدین و رسانه که هر دو به عنوان یک متغیر تاثیر‌گذار بارها آزمون شده‌اند، برای تبیین یک پدیده عرفانی و مذهبی (دعا) در پژوهش حاضر هدف اصلی محقق بوده‌است. دعا در چهار بعد مناسکی، درخواستی، محاوره‌ای و ذهنی مورد ‌ارزیابی واقع‌شده‌است. میزان استفاده از رسانه‌های داخلی وخارجی به عنوان عوامل موثر در کنار میزان دعای والدین و متغیر‌های زمینه‌ای در بین دو جنسیت آزمون شده‌است. به این منظور از میان مردم سنتی و مذهبی شهر لار تعداد 360 نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی چند‌مرحله ای انتخاب شده اند. داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار spss توصیف شده اند و بوسیله نرم افزار آموس، فرضیه های تحقیق آزمون شده اند. میزان پایبندی به دعا در پاسخگویان بر مبنای ابزار به‌کار‌رفته در مقاله بالاتر از سطح متوسط است. متغیرهای نهایی و معنی‌دار تاثیر‌گذار بر پایبندی‌به‌دعا، میزان دعای والدین، میزان استفاده از رسانه‌های داخلی و سن بوده‌اند. این متغیرها در مجموع توانسته اند 65 درصد از واریانس پایبندی به دعا را تبیین کنند. میزان استفاده از رسانه های داخلی اثر مثبتی بر پایبندی به دعا داشته اند حال اینکه این تاثیر برای رسانه های خارجی منفی برآورد شده است. به طور کلی نتایج نشان‌ از تسلط الگوهای اجتماعی-شدن از طریق خانواده نسبت به رسانه در تبیین پایبندی به دعا دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The challenge of socializing through parents and the media in adhering to prayer

نویسندگان [English]

  • Seyed Samad Beheshty 1
  • Fatemeh nowrouzi 2

1 Department of Sociology, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran

2 assistant professor Payame noor university

چکیده [English]

Challenging the two concepts of socialization through parents and media, both of which have been tested many times as an influential variable, has been the main goal of the researcher to explain a mystical and religious phenomenon (prayer). Dua has been evaluated in four dimensions: ritual, request, conversational and mental. The amount of use of domestic and foreign media as effective factors, along with the amount of parents' prayers and contextual variables, has been tested between the two genders. For this purpose, among the traditional and religious people of Lar city, 360 samples were selected by multi-stage random sampling method. Research data have been described using spss software and research hypotheses have been tested using Amos software. The level of adherence to prayer among the respondents based on the tool used in the article is above the average level. The final and significant variables affecting the adherence to prayer were the amount of parents' prayer, the amount of use of domestic media and age. In total, these variables have been able to explain 65% of the variance of adherence to prayer. The amount of use of domestic media has had a positive effect on adherence to prayer, while this effect has been estimated to be negative for foreign media. In general, the results show the dominance of socialization patterns through the family over the media in explaining adherence to prayer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adherence to prayer
  • religious socialization
  • domestic and foreign media
پور­حسن، قاسم (1390). دین و رسانه. مطالعات میان­رشته­ای در رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره اول، صص63-84.
پورطولمی، منیرالسادات و کاظم‌خانی، سلام‌اله(1393). دعا و طلب در عرفان نظری، دوفصلنامه پژوهشنامه عرفان، شماره 14، صص 25-37.
حسینی، فریده­سادات؛ جمشیدی سلوکو، بهنام و مزیذی، محمد (1394). پیش­بینی میزان دینداری نوجوانان بر اساس دینداری والدین و الگوهای ارتباطی خانواده. فصلنامه شخصیت و تفاوت­های فردی، سال چهارم، شماره 8، صص101-124.
حیدری، حسین؛ صدیقی ارفعی، فریبرز و عسکری بابا دی، مرجان (1391). زمینه‌یابی تجارب تفسیری(دعا، استخاره، رویای صادقانه، لقمه حلال، چشم زخم) از دریافت­های معرفتی در اقشار مردم کاشان. جامعه­پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات­فرهنگی، سال سوم، شماره دوم، صص55-78.
حیدری، سارا؛ هاشمی، زهرا؛ نقش، زهرا (1396). نقش دینداری والدین بر تاب‌آوری و سلامت روان دانشجویان: نقش واسطه‌ای عقلانیت دینی، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره7، شماره 25، صص 447-466.
داداشی ­حاجی، مهدی (1389). اثر­بخشی دعا­درمانی بر سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه افسری امام­علی (ع). فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت نظامی، شماره 40، صص11-38.
دولت‌آبادی، مروه؛ خادمی، عین‌اله و قاسمی طوسی، محمداسماعیل (1398). تأثیر مبانی هستی‌شناسی صدرا در تبیین مسأله دعا. تأملات فلسفی، 8(21)، 91-117.
رعنایی، فریبا؛ فراست، اردلان و ظاهری، فرزانه (1398). بررسی نگرش و عملکرد نسبت به نماز و ارتباط آن با افسردگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان. نشریه طب و تزکیه، 19(4)، 75-83.
ریترز، جورج (1374). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
شهریاری­پور، رضا؛ امین بیدختی، علی­اکبر و مرادی فرشاد (1392). بررسی رابطه میان نگرش و التزام عملی به نماز با مسئولیت­پذیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های سمنان. فرهنگ در دانشگاه، سال سوم، شماره اول، صص64-82.
صدفی، ذبیح‌اله؛ محسنی تبریزی، علیرضا (1392). تبیین جامعه‌شناختی جامعه‌پذیری رسانه‌ای، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی، دوره دوم، شماره 3، صص 101-129.
طالبان، محمدرضا؛ مبشری، محمد و مهرآیین، مصطفی (1398). بررسی روند دگرگونی ارزشی در ایران(1353-1388). دانشنامه علوم اجتماعی، شماره3، صص 23-63.
عبدی، مجتبی و رضایی، احمد ( 1393). سنجش میزان دیندار در میان دانشجویان جوان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، (24)، 97-114.
فولادیان، مجید؛ سوهانیان حقیقی، محسن (1399). بررسی تحولات هویت جوانان ایرانی(1394-1353). فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ-ارتباطات، شماره 49، صص179-147.
قاسمی، حمیده؛ هاشمی، اسماعیل؛ مهربانی‌زاده هنرمند، مهناز؛ داوودی، ایران و نعامی، عبدالزهرا (1395). پیش‌بینی دینداری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز بر اساس خودکارآمدی الگوبرداری معنوی، ادراک از دینداری والدین و ویژگی‌های شخصیتی، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، شماره 66، صص11-20.
مدیری، فاطمه و آزاد ارمکی، تقی (1392). بررسی تفاوت‌های جنسیتی در رفاه ذهنی ایرانیان. 10(2)، 225-242.
معدنی، سعید و خسروانی، عباس (1390). عوامل مؤثر در جهت­گیری ارزشی(مادی/فرامادی) دانشجویان (دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1390). فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی ایران، شماره 3، صص 123-143.
مقدس، علی­اصغر و نوروزی، فاطمه (1390). مقایسه ارزش­های مذهبی بین دو نسل دختران و مادران شهرهای لار و جهرم. فصلنامه اجتماعی روان­شناسی مطالعات زنان، دوره9، صص 7-34.
مهدوی‌راد، مهاجر و حسنی، علی (1398). مؤلفه‌های حقیقت دعا از نظر شیعه و کاتولیک؛ وجوه شباهت و افتراق، معرفت ادیان، سال دهم، شماره 38؛ صص 7-24.
مهدی‌زاده، شراره و زارع ­غیاث‌آبادی، فاطمه (1394). رسانه و دینداری در میان جوانان، دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و ارتباطات. شماره 47، صص 145-177.
موحد، مجید؛ عباسی شهوازی، محمدتقی و هاشم پورصادقیان، مریم (1394). دعا در دنیای مدرن، مطالعه رابطه عوامل فرهنگی و اقتصادی مدرن با دعا در بین مردم شهر شیراز. فصلنامه علمی- ترویجی جامعه، فرهنگ و رسانه، شماره 17، صص142-119.
موسوی مهر، محمدمهدی (1393). تأثیرات رسانه ای شدن در ایجاد انگاره جدید از دین. دو فصلنامه دین و ارتباطات، 46(21).
موسوی‌نسب، سیدمحمدرضا؛ عسکری، علی و شاملی، عباسعلی (1392). تحول مفهوم اجابت دعا در کودکان و نوجوانان. اسلام و پژوهش­های تربیتی، سال پنجم، شماره اول، صص5-25.
نوروزی، فیض­اله و فرهادیان سعید (1393). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر دینداری جوانان .مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره 23، صص1-31.
 
Ashley, D. (1995). Sociological Theory: Classical Statement, Massochusetts: Allyn and Bocom .
Baesler, E. James & Yi-Fan Chen (2013). Mapping the Landscape of Digital Petitionary Prayer as Spiritual/Social Support in Mobile, Facebook, and E-mail E. James Baesler and Yi-Fan Chen Old Dominion. Journal of Media and Religion, (12), 1–15..
Baesler, James E. (2002). Prayer and Relationship with God II: Replication and Extension of the Relational Prayer Model. Review of Religious Research, (44), 58–67.
Baker, J. O. (2008). An investigation of the sociological patterns of prayer frequency and content. Sociology of Religion 69(2):169–85.
Breslin, M.J. & Lewis, C.A. (2010). Examining the types of prayers of Irish adults: An evaluation of the Measure of Prayer Type
(Richards, 1991), The Irish Journal of Psychology, Vol. 31, No. 1-2, 63-67.
Campbell, Heidi (2007). What Hath God Wrought?’ Considering How Religious Communities Culture (or Kosher) the Cell Phone. Journal of Media & Cultural Studies, (21), 191-203. Online (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10304310701269040
Cochran, J,& , Akers, R.(1989). Beyond hellfire: An exploration of the variable effects of religiosity on adolescent marijuana and alcohol use. Journal of Research in Crime and Delinquency, 26:198—225.
De Vaus, D. & McAllister, I. (1987). Gender Differences in Religion: A Test of the Structural Location Theory. American Sociological Review 52: 472–81.
European Commission (1997). The Young Europeans: Eurobarometer 47.2. Retrieved February 11, 2004, from http://europa.eu.int/comm/public_opini n/archives/eb_special_en.htm .
Evans, T. D. F.. Cullen, R. G.. Dunaway, & Burton,V. Jr,(1995) Religion and crime reexamined: The impact of religion, secular controls, and social ecology on adult criminality. Criminology 33:195-217,
Francis, L. J. & Robbins, M. (2008). Psychological type and prayer
preferences: A study among Anglican clergy in the United Kingdom.
Mental Health, Religion & Culture, 11, 67–84. http://dx.doi.org/10.1080/
13674670701619445
Giddens, A. (1990) The Consequences of Modernity. Stanford: Stanford University Press.
Greenway,T. S.. Sarah Schnitker, s. Abigail M. Shepherd, A.M. (2017)." Can Prayer Increase Charitable Giving? Examining the Effects of
Intercessory Prayer, Moral Intuitions, and Theological Orientation
on Generous Behavior ", THE INTERNATIONAL JOURNAL FOR THE PSYCHOLOGY OF RELIGION, VOL. 28, NO. 1, 3-18
Harris, I.. Christopher R. Engdal,B.E..OlsonR.H.A.. Winskowski, A.M..McMahill,J. (2008). ‘Christian Religious Functioning and Trauma Outcomes.’ Journal of Clinical Psychology 64: 17–29.
Hatch, T.G.(2016). The Power of Prayer in Transforming Individuals and Marital Relationships: A Qualitative Eamination of Christian, Jewwish,and Muslim Families, Rev Relig Res, 58, 22-46
Hirschkind, C. (2006). The Ethical Soundscape: Cassette Sermons and Islamic Counterpublics. New York: Columbia University Press.
Katz, J. E. (2006). Magic in the air: Mobile communication and the transformation of social life. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
Katz, J.. & Aakhus,M. (2002). Perpetual contact: Mobile communication, private talk, public performance. New York, NY: Cambridge University Press.
Krause, N. (2004). Assessing the Relationship among Prayer Expectancies, Race, and Self-Esteem in Late Life. Journal for the Scientific Study of Religion 43: 395–408.
Krause, Neal (2004). Assessing the Relationship among Prayer Expectancies, Race, and Self-Esteem in Late Life. Journal for the Scientific Study of Religion, (43), 395–408.
Krause, neal (2012). Parental Religious Socialization Practices, Connectedness With Others, and Depressive Symptoms in Late Life, Int J Psychol Relig. 22(2), 135–154.
Krauss, Neal & Linda M. Chatters (2005). Exploring Race Differences in a Multidimensional Battery of Prayer Measures among Older Adults. Sociology of Religion, (66), 23–43.
Krauss, Neal and Linda M. Chatters. 2005. Exploring Race Differences in a Multidimensional Battery of Prayer Measures among Older Adults, Sociology of Religion, 66: 23–43.
Ladd, K. L.. & Spilka, B. (2002). Inward, outward, and upward: Cognitive aspects of prayer. Journal for the Scientific Study of Religion, 41,475–484. http://dx.doi.org/10.1111/1468-5906.00131
Ladd, K. L.. & Spilka, B. (2006). Inward, outward, upward prayer: Scale
reliability and validation. Journal for the Scientific Study of Religion, 45,
233–251. http://dx.doi.org/10.1111/j.1468-5906.2006.00303.x
Ladd, K.. & Spilka, B. (2002). Inward, outward, and upward: Cognitive aspects of prayer. Journal for the Scientific Study of Religion, 41, 475–484. doi: 10.1111/1468-5906.00131.
Lammers, C. M.. Ireland, M. R..& Blum, R..(2000). Influences on adolescents' decision to postpone onset of sexual intercourse: A survival analysis of virginity among youths aged 13 to 18 years. Journal of Adolescent Health. 26:42^8.
Lammers, C. M.; Ireland, M. R. & Blum, R. (2000). Influences on adolescents' decision to postpone onset of sexual intercourse: A survival analysis of virginity among youths aged 13 to 18 years. Journal of Adolescent Health, (26).
Ling, R. (2004). The mobile connection: The cell phone’s impact on society. San Francisco, CA: Morgan Kaufmann.
Lipka, M. (2015). 5 facts about prayer. Retrieved September 5, 2015, from http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/
05/06/5-facts-about-prayer.
Masters, Kevin S. & Glen I. S. (2007). Prayer and Health: Review, Meta-Analysis, and Research Agenda. Journal of Behavioral Medicine 30: 329–38.
Norris, P. & Inglehart,R(2004). Sacred and Secular: Religion and Politics Worldwide. Cambridge: Cambridge University Press.
Pawlak, R. & Defronzo,J. (1993). Social bonds, early trauma and smoking: Evidence ofthe group-specific relevance of control-theory. Journal of Drug Education 23:201-14.
Poloma MM, Pendleton BF. (1989). Exploring types of prayers and quality of life: A research note. Review of Religious Research, 31(1), 46-53.
Rosmarin, D.H.; Poloma & Pendleton’s (1989). Prayer Types Scale in Christian, Jewish, and Muslim Praying Adults: One Scale or a Family of Scales?. Psychology of Religion and Spirituality, 7(3), 205–216.
Rosmarin,D.H. Poloma and Pendleton’s (1989) Prayer Types Scale in Christian, Jewish, and Muslim Praying Adults: One Scale or a Family of Scales?. Psychology of Religion and Spirituality, Vol. 7, No. 3, 205–216.
Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2009). Promoting self-determined school engagement: Motivation, learning, and well-being. In K. R. Wenzel & A. Wigfield (Eds.), Handbook of motivation at school (pp. 171–195).online(https://psycnet.apa.org/record/2009-24219-009)
Varon, S. & A. Riley (1999). Relationship between matemal church attendance and adolescent mental health and social functioning. Psychiatric Services, (50), 799-805.
Varon, S. & Riley,A. (1999). Relationship between matemal church attendance and adolescent mental health and social functioning. Psychiatric Services 50:799-805.
Wallace, J. M. & Williams, D. R. (1997). Religion and adolescent health-compromising behavior. In Health risksand developmental transitions during adolesconce, edited by Schvlenberg ,J.. , Maggs, J. L.. Hurrelmann, K.. 444-68, Cambridge: Cambridge University Press,
Whittington, B. L.. & Scher, S. J. (2010). Prayer and subjective well-being: An examination of six different types of prayer. International Journalfor the Psychology of Religion, 20, 59–68. http://dx.doi.org/10.1080/ 10508610903146316
 
 
 
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 30، شماره 2 - شماره پیاپی 64
دین و ارتباطات
آذر 1402
صفحه 537-568