تحلیل فرهنگی- ارتباطی اختلاط جنسی؛ مبتنی بر دیدگاه اسلامی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه امام صادق

چکیده

با بررسی منابع دینی به دو سنخ خط روایی و سیره‌ای در سلوک اهل بیت (ع) در رابطه با موضوع اختلاط بر می‌خوریم. بر همین اساس، سؤال اول این مقاله آنست که: اختلاط جنسی از منظر اسلام چه حکمی دارد؟ پاسخ به این سؤال به نحو مطلق است یا مشروط؟ با توجه به پاسخی که به این سوال مقدماتی داده می‌شود، سؤال اصلی دوم مطرح می‌شود که با توجه به مبنای اسلامی اختلاط جنسی اجتماعی، با چه صورت‌بندی فرهنگ و ارتباطی می‌توان بین خطوط مختلفی روایی جمع کرد؟ به بیان دیگر، چارچوب اسلامی اختلاط جنسی از حیث فرهنگی و ارتباطی، چگونه صورت‌بندی می‌شود؟

یافته های این تحقیق که با روش توصیفی-تحلیلی به دست آمده نشان می‌دهد که دوگانگی موجود در روایات ظاهری بوده و از منظر فرهنگی و ارتباطی قابل جمع‌اند؛ با این تفسیر که اصل اختلاط به معنای شکل گیری ارتباط کلامی و غیرکلامی بین دو یا چند زن و مرد در یک فضای مشترک فیزیکی یا مجازی در اسلام مذموم و ممنوع نیست، بلکه در چهار موقعیت فرهنگی و ارتباطی، این نوع اختلاط مذموم خواهد بود: 1-اشتراک معنای متلذذ 2-انتقال پیام نامتعارف 3-اختلاط مستقر مکانمند 4-اختلاط مستمر زمان‌مند. این صورت‌بندی فرهنگی-ارتباطی از چارچوب اسلامی اختلاط، می‌تواند مبنای سیاست‌گذاری در مواجهه با آن قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

cultural-communicative analysis of sexual mixing(EKHTELAT); Based on the Islamic perspective

نویسندگان [English]

  • mohammadsadegh nasrollahi
  • mohammadsajjad kafi

ISU

چکیده [English]

By examining religious sources, we find two lines of narration and tradition in the behavior of the Ahl al-Bayt (PBUH) regarding the issue of sexual mixing (EKHTELAT). Based on this, the first question of this article is: What is the ruling on sexual mixing from the perspective of Islam? Is the answer to this question absolute or conditional? According to the answer that is given to this preliminary question, the second main question is raised that according to the Islamic basis of social sexual mixing, with what form of culture and communication can be collected between different narrative lines? In other words, how is the Islamic framework of sexual mixing culturally and communicatively formulated?

The findings of this research, obtained by the descriptive-analytical method, show that the duality in the narratives is apparent and can be summed up; With the interpretation that the principle of mixing means the formation of verbal and non-verbal communication between two or more men and women in a common physical or virtual space is not reprehensible and prohibited in Islam, but in four cultural and communicative situations, this type of mixing will be reprehensible: 1- Sharing the meaning of pleasure 2- Transmitting an unconventional message 3- Placed continuous mixing 4-Normalized-Valued continuous mixing. This cultural-relational formulation of the Islamic framework of mixing can be the basis of policy making in the face of it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sexual mixing"
  • hedonistic meaning"
  • Normalized-Valued sexual mixing"
  • unconventional message"
  • "
  • continuous sexual mixing"
قرآن کریم (۱۳۷۳). ترجمه مکارم شیرازی، قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى.
آیتی، محمدابراهیم (۱۳۷۸). چکیده تاریخ پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). به‌کوشش ابوالقاسم گرجی تلخیص جعفر شریعتمداری، تهران: ‌سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
آیینه وند، صادق (۱۳۸۵). تاریخ زنان در صدر اسلام. تهران: برگ زیتون.
ابن بابویه، محمد بن على (۱۳۷۶). امالی(للصدوق). تهران: کتابچى‏.
ابن بابویه، محمد بن على (1377). الخصال (ج۲).‌ ترجمه کمره‌ای، تهران: کتابچى.
ابن بابویه، محمد بن على (۱۳۸۲). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال. ترجمه محمدرضا انصاری محلاتی، قم: نسیم کوثر.
ابن بابویه، محمد بن على (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه. مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم: انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن حزم الاندلسی، ابومحمد علی بن احمد بن سعید (بی‌تا).‌ المحلی فی شرح المجلی بالحجج و الاثار. بی‌جا: بیت افکار الدولیه.
ابن هشام، عبدالملک (۱۴۱۵ق). السیره النبویه. ‌بیروت: دار احیاء التراث العربی.
امامی‌راد، احمد (1393). بررسی فقهی تفکیک جنسیتی. مجله مطالعات فقه تربیتی، ۱(۱)، ۱۱۱-۱۳۷.
البانی، محمد ناصرالدین (۱۴۰۸ق). صحیح الجامع الصغیر وزیادته الفتح الکبیر. بیروت: المکتب الاسلامی.
بخاری، محمد بن اسماعیل (بی‌تا). الجامع المسند الصحیح المختصر من مسائل رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). بیروت: دارالفکر.
بهجت، محمدتقی (1386). استفتائات. قم: دفتر حضرت آیت‌الله العظمی محمدتقی بهجت.
جلالی کندری، سهیلا (۱۳۸۲). حضور نظامی زنان در صدر اسلام. فصلنامه علمی و پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (سلام‌الله‌علیها)، ۲(۴۶و۴۷)، 99-124.
جلالی‌کندری، ‌سهیلا (۱۳۸۴). آداب مشارکت اجتماعی زنان از منظر اسلام. تحقیقات علوم قرآن و حدیث، ۱(۴)، ۶۵-۹۷.
جوادی‌آملی، عبدالله (۱۳۸۲). زن در آیینه جمال و جلال. قم: اسراء.
حجازی دوست، زهرا (۱۳۹۷). زن در سنت و سیره پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در جامعه، پرتال امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
حر عاملى، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام)‏.
دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۲). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
رفیعی، ناصر (۱۳۹۷). ویژگی‌های حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها). مجله فقه و اصول مبلغان، (۲۲۷)، ۱۱۵-۱۲۱.
سیدی، حسین (۱۳۸۴). نگین هستی ناگفته‌هایی از زندگی و شخصیت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). قم: خادم الرضا.
شریف الرضی، محمد بن حسین (۱۳۷۹). نهج‌البلاغه. مترجم محمد دشتى، قم: مشهور.
صافی،‌ لطف‌الله (1385). جامع الاحکام. قم: دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی.
صدیق اورعی، غلامرضا؛ فرزانه، احمد؛ باقری، مهدیه و محمدی، سیده شیوا (۱۳۹۸). مبانی جامعه‌شناسی مفاهیم و گزاره‌های پایه. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۰ق). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
طبرسى، حسن بن فضل (۱۳۶۵). ‏مکارم الأخلاق. ‏ترجمه ابراهیم‏ میرباقرى، تهران: فراهانى‏.
طبرسى، على بن حسن. (۱۳۷۹‏). مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار. ترجمه عبدالله محمدى و مهدى هوشمند، قم: دارالثقلین.
طبرسی، احمد بن علی (۱۴۰۳ق). احتجاج على أهل اللجاج. تعلیقات محمدباقر الموسوی الخرسان، بیروت: منشورات الاعلمی.
طبری، ابوجعفر (۱۳۸۷ق). تاریخ الطبری «تاریخ الرسل و الملوک». بیروت: دارالتراث.
طوسی، محمد بن حسن (۱۳۷۸ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
عمید، حسن (۱۳۸۹). فرهنگ عمید. ویراستار عزیزالله علیزاده، تهران: راه رشد.
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
کلینى، محمد بن یعقوب (۱۳۶۳). گزیده کافی. ترجمه محمدباقر بهبودى، تهران: علمى و فرهنگى‏.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق).‏‏ الکافی، محقق على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
کافی، مجید (۱۳۹۲). فرهنگ دینی مفاهیم نظریه‌ها راهکارها در گفتگو با صاحب‌نظران. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کرمانی، فهیم (۱۳۷۴). چهره زن در آینه اسلام و قرآن. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
کهتری، محسن؛ گل محمدی، جعفر و میرعظیمی، حمیدرضا (1398). تفکیک جنسیتی در فضاهای دانشگاهی؛ نسبت سنجی دیدگاه‌ها با آموزه‌های دین. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، ۲(31)، 251-270.
ماهینی، انسیه و دیره، عزت (۱۳۹۱). پژوهشی در ارتباط دختر و پسر در دانشگاه‌ها و نقد دیدگاه‌ها. پژوهش‌نامه اخلاق، 16(۲)، ۸۶-۱۰۹.
مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی ‏.
محسنیان‌راد، مهدی (۱۳۹۶). ارتباط شناسی ویرایش ۲: با تجدید نظر و اضافات. تهران: سروش.
مسلم، ابوالحسن القشیری النیسابوری (بی‌تا)، المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل الی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نصراللهی، محمدصادق؛ جوهری، محسن؛ فائضی، محمدعلی و قائمی‌راد، محمد (۱۳۹۹). الگوی تقاوت‌های فرهنگی از منظر قرآن کریم، با تأکید بر تفسیر المیزان. فصلنامه نامه فرهنگ و ارتباطات، ۲(۸)، ۱۸۷-۲۲۰.
واقدی، ابوعبدالله محمدبن عمر (بی‌تا). المغازی. قم: نشر دانش.
ویسی، صالح (۱۳۹۵). اختلاط زن و مرد در مجالس، پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر قم.
وبگاه هدانا به آدرس:  https://hadana.ir