نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• کریم خان محمدی ¹
• طاهره مشعل پور ²

¹ عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

² آزاد

چکیده

تحولات دینی و مذهبی یکی از نتایج و آثار مدیریت صحیح متولیان تبلیغ و تربیت و استفاده مناسب از شیوه‌های ارتباطی است. تغییر جمعیت حداقلی شیعه در ایران به اکثریت و آمادگی برای تشکیل حکومت صفویه با مذهب رسمی شیعه ازجمله این تحولات بنیادی است. در بررسی عوامل این تحول، نظام تبلیغی و تربیتی و شیوه‌های به کار گرفته‌شده در این نظام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا محقق با یاری از علم ارتباطات، روش سند پژوهی و تجزیه و تحلیل داده‌های تاریخی به دنبال چیستی و چگونگی شیوه‌های گسترش تشیع از ایلخانان تا صفویه است. در بررسی علل این تحول مردمی، عوامل فرهنگی بیش از دیگران موردتوجه این پژوهش قرار گرفته است. در میان عوامل فرهنگی، شیوه‌های تربیتی و تبلیغی به کار گرفته‌شده از سوی بزرگان و علمای شیعه به‌عنوان پیام‌رسانانِ نظام تبلیغی، بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. این نظام مجموعه‌ای یکپارچه از عناصر تبلیغی؛ مانند فرستنده، پیام، شیوه‌های پیام‌رسانی و گیرندگان پیام، گفته می‌شود که در تعامل با یکدیگر، تبلیغ یک عقیده یا گزاره دینیِ مشخص را ممکن می‌کنند. بر اساس یافته‌های این تحقیق شیوه‌های استفاده‌شده از نیمه دوم سده هفتم تا پیش از سده دهم مواردی مانند: تدریس علوم دینی بر مبنای اصول فکری شیعیان، تألیف کتاب‌هایی با محتوای مذهبی، برپایی مجالس سخنرانی و مناظره‌های علمی، انجام مراسم دینی و آیینی همچون عزاداری عاشورا، جشن غدیر و مراسم انتظار در سطحی مردمی، تمایل شعر و هنر به‌سوی مذهب شیعه و استفاده از نمادهای شیعی در معماری اماکن مقدس، هستند

کلیدواژه‌ها

• تاریخ
• تشیع
• شیوه‌های تبلیغی
• صفویه

موضوعات

• ارتباطات سنتی

عنوان مقاله [English]

A historical study of the educational and Propagating methods of Islam from the Mogul invasion to the rise of the Safavids (656-907 AH): with emphasis on the Shiite religion

نویسندگان [English]

• karim khanmohammadi ¹
• tahereh mashalpoor ²

¹ Professor of Culture and Communications, Department of Cultural Studies and Communications, Baqir al-Olum University, Qom, Iran.

² آزاد

چکیده [English]

Religious developments are one of the results and effects of the correct management of those in charge of propagation and education and the proper use of communication methods. The change of the minimal Shia population in Iran to the majority and preparation for the formation of the Safavid government with the official Shia religion are among these fundamental developments. In examining the factors of this evolution, the missionary and educational system and the methods used in this system have a special place. In this regard, with the help of communication science, the method of document research and historical data analysis, the researcher is looking for what and how the methods of Shiism spread from Ilkhanate to Safavid. In the investigation of the causes of this popular transformation, cultural factors have received more attention than others in this research. Among the cultural factors, educational and preaching methods used by Shia elders and scholars as messengers of the preaching system have been more noticed. This system is an integrated set of propaganda elements; Like the sender, the message, the methods of messaging and the receivers of the message, it is said that in interaction with each other, they make possible the propagation of a specific religious belief or statement. According to the findings of this research, the methods used from the second half of the 7th century to before the 10th century are things such as: teaching religious sciences based on the intellectual principles of Shiites, writing books with religious content, organizing lectures and scientific debates, performing religious and ritual ceremonies such as Ashura mourning. , Ghadir festival and waiting ceremony at the popular level, poetry and art tend towards the Shiite religion and the use of Shiite symbols in the architecture of holy places.

کلیدواژه‌ها [English]

• History
• Shiism
• missionary methods
• Safavid