نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• احمدعلی قانع ¹
• محمد پورکیانی ²
• محمدرضا فتح اله بیاتی ³

¹ دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)

² دانشجوی دکتری گرایش سیاست‌گذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

³ کارشناسی ارشد رشته فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

در نگاه اول فرهنگ متعلق به بینش، گرایش و رفتار مردم یک جامعه بوده و در مقابل حقوق متعلق به بایدها و نبایدهایی است که در حکومت دینی از دین گرفته می‌شود. مقاله حاضر با بیان تأثیر فرهنگ بر حقوق در پی نشان دادن حضور فرهنگ حتی در حقوق دینی است. تأثیر فرهنگ بر حقوق را می‌توان از زوایای مختلفی بررسی کرد. در بررسی اول با توجه به پیوست حقوق به دین، رابطه فرهنگ با دین بحث می‌شود. سه رویکرد «سنتی»، «ترجمه فرهنگی دین» و «اجتهادی» در مورد قلمرو دین مطرح شده است. ترجمه فرهنگی، دین را از فرهنگ جدا کرده و به فرهنگ اصالت می‌دهد، رویکرد سنتی، فرهنگ را تحت نظر دین آورده و هر فرهنگ مستقل از دین را نفی می‌کند و در نهایت رویکرد اجتهادی، نظر بینابین و متعادل در تعامل فرهنگ و دین برگزیده‌ که دلایل ترجیح این رویکرد بیان می‌شود.
بررسی دوم به منشأ انتزاع حقوق پرداخته و با توضیح نظریه اعتباریات علامه، از تأثیر فرهنگ بر وضع حقوق گفته می‌شود.
و در نهایت بررسی سوم مقاله، به تأثیر فرهنگ در اجرایی و عملیاتی شدن حقوق توجه کرده و از مباحث انتزاعی و مبنایی فاصله می‌گیرد. بر این اساس کنار گذاشتن فرهنگ موجب بیهودگی و ناکارآمدی حقوق خواهد شد. موضوع تعزیرات در فقه و نقش حاکم در مصلحت سنجی آن مهم‌ترین اماره برای نشان دادن تأثیر فرهنگ بر حقوق دینی است؛ چراکه مهم‌ترین تضمین برای اطمینان حاکم شرع برای عملیاتی شدن تعزیرات، همراهی فرهنگی جامعه مخاطب است.

کلیدواژه‌ها

• فرهنگ
• دین
• حقوق
• رویکرد اجتهادی
• اعتباریات
• تعزیرات

20.1001.1.22520252.1395.23.1.5.9

عنوان مقاله [English]

The Effect of Culture on Religious Rights according to Legislative Facts

نویسندگان [English]

• Ahmad Ali Qane ¹
• Mohammad Poorkiani ²
• Mohammad Reza Fathollah Bayati ³

¹ Associate Professor of Islamic Jurisprudence and Law of Imam Sadegh University

² Ph.D. Student of Cultural Policy Making of Baqher-Al-Olum University

³ M.A. student of Culture and Communication of Imam Sadiq university

چکیده [English]

In the first place culture is related to a given society's perceptions, inclinations, and behavior, while, in contrast, rights relate to what must and must not be done as prescribed by religion and implemented by a religious government. This article is to demonstrate the presence of culture even in religious rights after discussing the effect of culture on rights. This can be surveyed from different angles. First, by considering the attachment of rights to religion, their relationship is discussed. Three different approaches, namely traditional, religious culture translation, and jurisprudential, have been mentioned in the field of religion. Cultural translation has separated religion from culture and gives priority to the latter, while traditional approach subjugates culture to the former and denies any culture independent from religion. Finally, it is the jurisprudential approach which opts for a moderate and intermediate opinion in the interaction between the two and offers its reasons for it.
 The second survey deals with the origin of the rights' abstraction and by explaining Allame's theory in this regard, it talks about the effect of culture on the establishment of rights. Finally, the third survey pays attention to the effect of culture in executing rights and distances itself from basic and abstract issues. Thus, putting aside culture renders rights useless and ineffective. The issue of Islamic punishment measures (ta'zirat) in jurisprudence and the role of the judge in recognizing expediency is the most important factor for demonstrating the effect of culture on religious rights. This is because the best guarantee for the judge's assurance about ta'zirat being put into practice is the society's cultural cooperation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Culture
• religion
• Rights
• jurisprudential approach
• abstractions
• ta'zirat