عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با سبک ‌زندگی اسلامی در بین دانش‌آموزان شهر شیراز

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه یاسوج

2 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شیراز

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یاسوج

چکیده

سبک زندگی از مفاهیم مهم جامعهشناسی معاصر به شمار می‌آید. چرا که نه فقط زیستن، بلکه چگونه زیستن نیز دارای اهمیّت است. دین اسلام نیز هنجارها و ارزش‌های فراوانی در راستای چگونه زیستن مسلمانان به همراه دارد. بر این اساس هدف این مطالعه، بررسی سبک زندگی اسلامی دانش‌آموزان در رابطه با عوامل فرهنگی و اجتماعی در شهر شیراز می‌باشد. روش انجام پژوهش، پیمایشی است. جامعه آماری شامل تعداد 50980 نفر از کلیه دانش‌آموزان پسر و دختر پایههای اوّل تا چهارم دبیرستان‌های دولتی در شهر شیراز بوده، که از این میان بر اساس جدول لین تعداد 381 نفر به‌عنوان نمونه تعیین شد که به‌منظور افزایش دقت حجم نمونه به تعداد 400 نفر افزایش یافت. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده که به شکل محقق ساخته و با بهرهگیری از پرسشنامۀ هنجاریابی شده توسط کاویانی (1391) تدوین شده است. جهت تعیین اعتبار از اعتبار صوری و همچنین اعتبار سازه، به کمک تحلیل عاملی و جهت تعیین پایایی از همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. در این تحقیق شش فرضیه مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل آماری، بین متغیرهای پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، میزان استفاده از رسانه‌های داخلی و خارجی، تقید دینی والدین و اولویّت اوّل در الگوی مرجع، با سبک زندگی اسلامی رابطه معنی‌داری وجود داشت. اما دسترسی به امکانات فراغتی و جنسیت پاسخ‌گویان، رابطه معنی‌داری با گرایش به سبک زندگی اسلامی نداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social and Cultural Factors in Students' Tendency towards the Islamic Lifestyle in Shiraz

نویسندگان [English]

  • Maryam Mokhtari 1
  • Asghar Mirfardi 2
  • Koorosh Esaeekhosh 3

1 Associate Professor of sociology in Yasouj University

2 associate professor of sociology in Shiraz university

3 M.A Student of sociology in Yasouj University

چکیده [English]

Lifestyle is a major contemporary issue in sociology and its correction is the challenge of most societies because "how to live" is as important as the living itself. Islam, in its turn, incorporates many norms and values about Muslims' way of life. Hence, the objective of this study was to explain and anticipate the social and cultural factors affecting the attitudes of the secondary school students towards the Islamic lifestyle in the public high schools in the city of Shiraz. The study has used the survey method. The statistical population was 50980 male and female students in their 1st to 4th year of studies at the public high schools in the city of Shiraz, of which a sample of 381 people were selected based on the Lin table, increased to 400 in order to improve the precision. A multistage random cluster sampling method was applied. The data was collected through questionnaires developed by the researcher utilizing Kaviani's normalized questionnaire (2012). To determine the validity and the reliability, we utilized the face and construct validities with the help of factor analysis for the former, and the internal consistency with the method of Cronbach's alpha for the latter. Six hypotheses were examined in this investigation. According to the findings, there is significant relationship between socio- economic status variables, internal and external media usage, parents' religious commitments, and priority in reference group on the one hand, and Islamic lifestyle on the other. But the availability of leisure facilities and respondents' gender differences haven't shown any meaningful relationship with adopting an Islamic lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic lifestyle
  • Reference patterns
  • Religious Commitment
  • Students
  • Shiraz
آزاد اَرمکی، تقی و حسن چاووشیان (1381). «بدن به مثابة رسانة هویت» مجلة جامعه­شناسی ایران، دورة چهارم، 19-54.
اداره کل آموزش و پرورش استان فارس (1391)‌ دوایر آمار و حراست.
باکاک، رابرت (1381)‌ مصرف، ترجمه خسرو صبوری، تهران: شیرازه.
برگر، پیتر و بریجت برگر و هانسفرید کلنر (1387)‌ ذهن بی­خانمان(نوسازی و آگاهی)، ترجمه محمّد ساوجیف، تهران: نشر نی.
بوردیو، پی­یر (1388) درسی درباره درس، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.
بوردیو، پی‌یر (1383)‌ «ذوق و سرمایه فرهنگی»، ترجمه لیلی مصطفوی، تهران: مجله نامه فرهنگ،‌ شماره 30: 106 تا 113.
پورزارع، سعیده (1391) بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر نگرش جوانان به مصرف مشروبات الکلی در شهر بهبهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته جامعه‌شناسی دانشگاه یاسوج.
جلایی­پور، حمیدرضا و جمال محمّدی (1392)‌ نظریه­های متأخر جامعه­شناسی، تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
جوادی­آملی، عبدالله (1390) مفاتیح الحیات، قم، نشر اسراء، چاپ37.
حاجیانی، ابراهیم (1386) الگوهای سبک­ زندگی ­ایرانیان، تهران: نشر پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، چاپ اول.
خادمیان، طلیعه (1390) سبک­زندگی و مصرف فرهنگی، تهران: نشر جهان کتاب، چاپ سوم.
خواجه­نوری، بیژن و علی روحانی و سمیّه هاشمی (1390). «سبک ­زندگی و مدیریت بدن»، فصلنامة‌ علمی ـ پژوهشی جامعه­شناسی زنان، سال دوم، شمارة چهارم، : 21-47.
خیری، حسن (1389)‌ «هم‌افزایی راهبردی رسانه و خانواده در سبک­ زندگی ­اسلامی»، فصلنامه رسانه و خانواده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق،‌ 43-50.
رحمت­آبادی، الهام و حبیب آقابخشی (1385). «سبک­زندگی و هویّت­ اجتماعی ‌جوانان»، فصلنامه­ علوم پژوهش و رفاه اجتماعی، سال 5، شماره­ 20،‌ 235-246.
رستگار، یاسر (1387)‌ سبک­زندگی جوانان جستجوی هویّت در فرهنگ مصرفی‌، ارائه مفهوم نوین در تحلیل هویّت اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان.
 ریتزر، جورج (1386)‌ نظریه جامعه‏شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
ساروخانی، باقر (1370)‌ روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ دوّم، جلد دوّم.
شجاعی­­زند، علی­رضا (1384)‌ «بررسی مدل دینداری در ایران»، مجله­ جامعه­شناسی ایران، دوره ششم، شماره1، ‌ 33- 66.
شویره، کریستین و فونتن اولویه (1385)‌، واژگان بوردیو، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
کاویانی، محمّد (1391)، سبک ­زندگی ­اسلامی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
کجباف، محمد باقر (1390)، «رابطه سبک ­زندگی ­اسلامی با رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه­های اصفهان»، مجله روان­شناسی و دین، اصفهان: سال چهارم، شماره چهارم، ‌61-74.
کلانتری، خلیل (1387)، پردازش و تحلیل داده­ها در تحقیقات اجتماعی ـ اقتصادی. تهران: انتشارات فرهنگ صبا، چاپ سوّم.
کوئن، بروس (1390)‌، درآمدی به جامعه­شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر توتیا، چاپ بیست و چهارم.
گیدنز، آنتونی (1378)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشرنی، چاپ پنجم.
مصباح­یزدی، محمدتقی (1376)، معارف قرآن «انسان‌شناسی»، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(;).
Heiman,A. Just, D. Mcwilliams, B. Zilberman, D. (2009) "religiosty,life stayle and food consumption", giannini foundation of agricultural economic, ” http://www.agecon. ucdavis.edu/extension/update/articles/v8n2_4.pdf.
Kahle, L.R. Kau, A. Tambyan, S. Tan, S. & K, Jung. (2008). "religion, religiosity,and values, implication for consumer behavior", in Haugtredt, c.p.,  Merunka, D.  and Warlop, l.(Eds), the la londa Seminar, 32nd International research Seminar in Marketing,   La Londa- les- maures, pp.245-259.
Minkler,L. & M. Cosgel. (2004). "religion and consummation " University of Connecticut. http://www.econ.unconn.edu
Muhamad, N. Mizerski, D. Mizerski, K.(2010)." the constructs mediating religions’ influence on buyers and consumers Nazlida the constructs mediating religions’ influence on buyers and consumers".
Salzman, M. (2008)." globalization, religious fundamentalism and the need for meaning", International Journal of Intercultural Relations, vol.32, pp.318-327.