دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

گفتمان‌های غالب غربی‌ها در مورد اسلام/ مسلمانان: مطالعه موردی منتخبی از کاربران انگلیسی زبان فیس‌بوک

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد ارتباطات دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش تلاش شده تا چگونگی مواجهه اسلام و غرب، بسترهای آسیب‌زا و راه‌های تعامل سازنده بین این دو، در فضایی که به مدد شبکه‌های اجتماعی چون فیس‌بوک برای کنار هم قرار گرفتن افراد از ملیت‌ها و ادیان مختلف فراهم آمده است، مورد مطالعه قرار گیرد. محقق طی یک دوره بیش از دوسال مشاهده مشارکتی، در فیس‌بوک حضور داشته که طی آن ۱۹ مصاحبه و مجموعه‌ای سند در مقوله‌های کلی «اسلام‌هراسی»، «اسلام رومی (غربی)»، «اسلام‌دوستی» و «اسلام‌ حقیقی» برگرفته از چارچوب نظری تحقیق جمع‌آوری شده و پس از کدگذاری مورد تحلیل گفتمان انتقادی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فیس‌بوک با وجود اینکه یک بستر ارتباطی آمریکائی است و نقدهای بسیاری به آن وارد است، بستر مناسبی جهت ترویج گفتمان اسلام حقیقی بوده و گفتمان حمایت از اسلام و مسلمانان به خصوص در مورد «فلسطین» گفتمان غالب می باشد. گفتمان اسلام رومی کمرنگ‌تر از سایرین و بیشتر با بیان جلوه‌ای رحمانی و زینت شده نوعاً نه از اسلام حقیقی بلکه از اسلام تکفیری مورد حمایت غربیان و بسترساز حملات اسلام‌هراسانه بیان شده و اسلام‌هراسی نیز با رویکردی توده وار و اعتراض‌کننده به رسانه‌های اصلی و تساهل‌گری مسئولین غربی بیان می‌شود. دوگانه اسلام‌هراسی و اسلام رومی (غربی) در کنار هم در فیس‌بوک نیز زمینه‌ای را برای هل دادن مسلمانان از اسلام و کششان به استحاله در فرهنگ غربی پدید آورده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Western Islam and Islamophobia Duality; Case Study of a Selected Facebook Native English speakers

نویسندگان [English]

  • Saeed Reza Ameli 1
  • Maryam Razani 2

1 Professor of Communication at University of Tehran

2 M.A. of Communication at University of Tehran

چکیده [English]

From ancient times, the two Islamic and western civilizations expanded their rule over a large part of the world, and today, they have their dramatic confrontation. This research tries to examine the nature of this conflict, the destructive features and constructive interactions between the two in the existing atmosphere that as the result of social media like Facebook has gathered people from different nationalities and religions. The researcher has had an active participation in Facebook for two years , during which he has collected some documents and conducted interviews about two dominant themes, namely Islamophobia and Roman Islam, and after coding them has carried out Fairclough discourse analysis. The results show that the Roman Islam discourse is much weaker than Islamophobia, and offers a decorated and merciful picture, not of the genuine Islam, but the one supported by the west, paving the way for Islamophobic assaults, and this latter is expressed with a more popular approach to and criticism of the western media and officials.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • The West
  • Islamophobia
  • Roman Islam
  • Discourse Analysis
احمد، اعجاز (۱۳۸۰). «پاسخ وحشت‌زده»، مجموعه مقاله یازده سپتامبر آغاز عصری نو در سیاست جهانی، مترجم: هدایت امیریا‌. تهران: نشر دیگر. اصفهانیان، سعید (۱۳۹۱). راه فردا؛ در مقایسه‌ اسلام ناب محمدی (ص) با اسلام آمریکایی، تهران: سعید اصفهانیان با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. امامزاده، سیده زهرا (۲۰۱۴). تحلیل سیاست‌های بازنمایی رسانه‌ای اسلام و مسلمانان در رسانه‌های آمریکا: مطالعه موردی مجله نیوزویک (جولای – نوامبر ۲۰۰۱)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران. بوهلر، آرتر (۱۳۸۸). «اسلام‌هراسی جلوه‌ای از روی تاریک غرب»، کتاب مجموعه مقالات همایش «اسلام‌هراسی پس از ۱۱ سپتامبر: علل، روندها و راه‌حل‌ها»، تهران: مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات. دهقان، علیرضا و علی حاجی محمدی (۱۳۹۲). فضای فرهنگی جدید و بازنمایی: شناخت تحلیل انتقادی کلیشه شرق‌شناسی مسلمانان در وبلاگ‌های برگزیده‌ خبری آمریکا، دوفصلنامه پژوهشی دین و ارتباطات، سال بیستم، شماره‌ اول، پیاپی ۴۳، ص ۶۷- ۹۴. ربیعی، علی و نجمه محبی (۱۳۹۰). تصویر زن مسلمان در کاریکاتورهای غیر‌مسلمانان؛ نشانه‌شناسی کاریکاتورهای پایگاه اجتماعی «تونپول» ذیل موضوع زن مسلمان، دوفصلنامه‌ پژوهشی دین و ارتباطات، پیاپی ۴۰، ص ۹۷- ۱۱۶. سلطانی، سید علی اصغر (۱۳۹۱). قدرت گفتمان و زبان: ساز‌و‌کارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر نی. طالبیان، حامد و سارا زندوکیلی (۱۳۹۴). مردم‌نگاری کاربران ایرانی فیس‌بوک‌: تحلیل فرهنگی بازنمایی حریم خصوصی در رسانه‌های اجتماعی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. طباطبایی، سید محمد‌ حسین (۱۳۴۵)، تفسیر المیزان، مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: مؤسسه‌ مطبوعات دارالعلم، ج۲. فوکو، میشل (۱۳۷۸). مراقبت و تنبیه، (افشین جهان‌دیده و نیکو سرخوش: مترجم)،‌ تهران: نشر نی. کیانی، داوود (۱۳۹۲). اسلام‌گرایی در غرب؛ پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). ماتسون، دونالد (۱۳۹۲). گفتمان‌های رسانه: تحلیل متون رسانه، (عبدالحسین کلانتری و بهزاد احمدی: مترجم). تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. معین، محمد (۱۳۵۰). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر. یورگنس، ماریان و لوئیز فیلیپس (۱۳۸۹). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، مترجم: هادی جلیلی. تهران: نشر نی. Ameli, S. (2012). Bibliographical Discourse Analysis: The Western Academic Perspective on Islam, Muslims and Islamic Countries (1949- 2009), London: Islamic Human Rights Commission. Ameli, S. (2015). International conference on islamophobia: “Low & Media‚ Islamophobia, Islamoromia or Islamoverita: pushing/pulling Media Policy against Islam”. Ameli, S and Arzu Merali (2006). Hijab, Meaning, Identity, Otherization and Politics: British Muslim Women. London: Islamic Human Rights Commission, Accessible at: 23/3/2016 in: http://ihrc.org.uk/publications/reports/6394-hijab-meaning-identity-otherization-and-politics-british-muslim-women- Beneito-Montagut, Roser (2011). “Ethnography goes online: towards a user-centred methodology to research interpersonal communication on the internet”, Qualitative Research, SAGE Publications, Vol 11(6): 716- 735. Bowe,J brian and Taj,W Makki (2016). “Muslim neighbors or an Islamic threat? A constructionist framing analysis of newspaper coverage of mosque controversies”, Media Culture & Society, SAGE Publications, Vol 38(4): 540- 558. Elaasar, Aladdin (2004). Silent Victims: the Plight of Arab and Muslim Americans in Post 9/11 America. Bloomington, Indiana. Evans, L. (2010). “Authenticity Online: using webnography to address phenomenological, concerns”, New Media and the Politics of Online Communities, 11. Accessible at: 23/3/2016 in: https://www.inter-disciplinary.net/wp-ontent/uploads/2010/02/ evanspaper.pdf
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 26، شماره 1 - شماره پیاپی 55
شهریور 1398
صفحه 173-218