نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• محمود سعیدی رضوانی ¹
• فاطمه غلامی ²

¹ دانشیار گروه مطالعات برنامه درسی و آموزش، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

² کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

چکیده

هدف اصلی مطالعۀ حاضر، ارزیابی پدیدۀ مستمر راهپیمایی اربعین، به‌منظور کمک به برنامه‌ریزان این سفر در راستای ارتقای سطح نتایج است و هدف عملیاتی این پژوهش، کاوش در تجارب زیستۀ زائران از حیث رضایت از سفر اربعین و نیز دستاوردهای سفر بوده است. در این مطالعه ارزیابانه، براساس مدل کرک پاتریک، با روش نمونه‌‎گیریِ «موردی معمولی»، با 50 زائر شهر مقدس کربلا، که حداقل یک‎بار در پیاده‌روی سفر اربعین حضور داشتند، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. تجزیه‌‎وتحلیل داده‌‎ها به روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، انجام شد. در طی این پژوهش که با روش پدیدارشناسی صورت پذیرفت، 831 مفهوم کشف گردید که براساس معنا، ماهیت، ارتباط و تناسب مفهومی، در قالب 47 مقوله جای گرفت. نتایج نهایی نیز، تحت‌ هفت مضمون «واقعیت کمبود امکانات رفاهی»، «تألمات روحی»، «پذیرش ناملایمات»؛ «حیرت‎افزایی در زائران»، «پرورش بینشی نگرشی»، «رشد اخلاقی معنوی» و «آثار مطلوب اجتماعی»، در دو فرامضمون «رنج شیرین» و «رستن روح» جای داده شدند و مضمون هشتم با عنوان «سیاحتی‌‎نگری به سفر اربعین» نیز، فرعی تلقی شد. فرامضمون رنج شیرین، شامل سطح اول مدل ارزشیابی پاتریک (واکنش) گردید و فرامضمون رستن روح نیز، سطوح دوم الی چهارم (یادگیری، رفتار و نتایج اجتماعی) ارزشیابی مدل پاتریک را در بر گرفت. براساس مدل استفاده‌شده، واکنش به سفر بسیار خوب و نتایج سفر در لایۀ یادگیری خوب و در لایۀ رفتار، نسبتاً خوب برآورد می‌شود. ضمناً نشانه‌هایی از نتایج اجتماعی مثبت برای جهان اسلام وجود دارد که نیازمند کاوش بیشتری است.

کلیدواژه‌ها

• تجربه زیسته
• پیاده‌روی اربعین
• برنامه تربیتی
• ارزیابی
• زیارت

موضوعات

• ارتباطات آئینی
• ارتباطات سنتی
• جامعه‌شناسی
• جامعه‌شناسی دین
• جهان اسلام
• دین و فرهنگ و ارتباطات
• شیعه شناسی
• مهدویت

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the educational program of Arbaeen phenomenon based on the lived experiences of pilgrims

نویسندگان [English]

• Mahmood Saeedy rezvani ¹
• Fatemeh Gholami ²

¹ Associate Professor, Department of Curriculum and Education Studies, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University, Mashhad, Iran.

² Master of Educational Management, Faculty of Administrative and Economic Sciences, Ferdowsi University, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

The main purpose of the present study is to evaluate the ongoing phenomenon of the Arbaeen procession in order to help the planners of this research in order to improve the level of results. In this evaluative study, semi-structured interviews were conducted with 50 pilgrims of the holy city of Karbala, who were present at least once on the Arbaeen pilgrimage, using the "ordinary case" sampling method, based on the Kirk Patrick model. Data analysis was performed by Strauss and Corbin coding method in three stages of open coding, axial coding and selective coding. During this study, which was carried out by phenomenological method, 831 concepts were discovered, that were placed in 47 categories based on meaning, nature, relationship and conceptual appropriateness. The final results are also under the seven themes of "the reality of lack of welfare facilities", "mental suffering", "acceptance of adversity"; "Astonishing the Pilgrims", "Cultivating Attitude Insight", "Spiritual Moral Growth" and "Socially Desirable Effects" were included in the two Metathemes of "Sweet Suffering" and "Rising of the Soul", and the eighth theme was entitled "tourism to the Arbaeen journey" was also considered a sub-issue. The Sweet Suffering Meta theme included the first level of the Kirk Patrick evaluation model (reaction) and the Spirit Moral Growth Meta theme included the second to fourth levels (learning, behavior, and social outcomes) of the Patrick model evaluation. Based on the model used, the reaction to the trip is very good and the travel results are estimated to be good in terms of learning and relatively good in terms of behavior. There are also signs of positive social consequences for the Islamic world that need further investigation.

کلیدواژه‌ها [English]

• lived experience
• Arbaeen walk
• training program
• evaluation
• pilgrimage