اولویت‌یابی سیاست دیپلماسی شهری در مشهد الرضا علیه السلام؛ از هدف‌گذاری تا سیاستگذاری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 دکتری جامعه شناسی فرهنگی؛ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

با افزایش نقش شهرها به عنوان محور ارتباطات در حکمرانی جهانی، دیپلماسی کارآمد شهری به مثابه ابزاری در راستای توسعه روابط اقتصادی، فرهنگی، علمی، مذهبی، سلامت و...به منظور تأمین منافع شهری و ملی اهمیت روزافزونی یافته است.در میان شهرهای ایران، شهر مشهد با زمینه فرهنگی مذهبی و موقعیت جغرافیایی متمایز از کارکردها و فرصت‌های چندگانه‌ای در دیپلماسی شهری برخوردار است که سیاستگذاری هدفمند شهری در این حوزه را ضروری می‌سازد. از این‌رو در پژوهش حاضر به منظور شناسایی و اولویت‌یابی اهداف و سیاست‌های مطلوب در حوزه دیپلماسی شهری مشهد، با بهره‌گیری از مطالعات اسنادی و روش گروه متمرکز ضمن مسأله شناسی، به هدف‌گذاری و صورت‌بندی سیاستهای کلی و اجرایی متناظر با مسائل محوری دیپلماسی شهری مشهد پرداخته شده است. یافته‌ها حکایت از آن دارد که اهداف و سیاستهای ناظر به حل مسائل داخلی(مسائل مربوط به خلأ شناختی، معرفتی نسبت به ظرفیت ها(مسأله خودآگاهی)،نابسامانی اقتصاد سیاسی و حکمرانی تمرکزگرای محافظه‌کارانه) بیش از سیاست‌های ناظر به رفع مسائل تحمیلی خارجی(تحریم‌های بین المللی) در شکل‌گیری دیپلماسی موفق و پیشرو شهری مشهد اولویت داشته و از میان سیاست‌های ناظر به مسائل داخلی نیز، سیاستهای معطوف به خودآگاهی نسبت به ظرفیت‌ها و فرصت‌های شهر مشهد مانند «ایجاد زمینه ها و بسترهای ارتباطی مناسب به منظور تعارف(شناخت متقابل) کنشگران فرهنگی، علمی و اقتصادی از ظرفیت های مشترک»، «ارتقاء سطح آگاهی و شناخت شهروندان نسبت به پیشینه تاریخی شهر مشهد و ظرفیت ها و منابع فرهنگی و اقتصادی متنوع آن»، «ترسیم و ارائه روایت منسجم از شهر» و... در دیپلماسی شهری در درجه اهمیت بالاتری قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Prioritizing urban diplomacy policy in Mashhad; From goal setting to policy making

نویسندگان [English]

  • hossein mehrabanifar 1
  • Edris Ramooz 2

1 Faculty member of Razavi University of Islamic Sciences.

2 PhD in Cultural Sociology; Research Institute and University

چکیده [English]

By increasing role of cities as the core of communication in global governance, efficient urban diplomacy as a tool for the development of economic, cultural, scientific, religious, health relations in order to secure urban and national interests has become more significant. Among the cities of Iran, Mashhad, with its cultural-religious background and distinct geographical location, has multiple functions and opportunities in urban diplomacy, which makes it necessary to have targeted urban policy making in this region. Therefore, in this study, the focus group method has been used to identify and prioritize desirable goals and policies in the Mashhad urban diplomacy based on its main problems. The findings indicate that the goals and policies aimed at solving internal problems (problems related to the lack of knowledge and wisdom, the disorder of political economy and conservative centralist governance) have more priority in the formation of successful and progressive urban diplomacy in Mashhad compared to the policies aimed at solving externally problems that imposed by international sanctions. Also among the policies related to internal problems, the policies aimed at self-awareness regarding the capacities and opportunities of Mashhad (such as “Creating appropriate communication contexts and platforms for the mutual recognition of cultural, scientific and economic actors regarding common capacities and opportunities”, “Improving the level of awareness and recognition of citizens to the historical background of Mashhad and its diverse cultural and economic capacities and resources”, “presenting a coherent narrative of the city" and etc.) are of higher importance in urban diplomacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban diplomacy
  • urban policy
  • Mashhad
اسدی، روح­الله (1399.الف). تعیین اولویت کشورهای اسلامی در راستای اهداف دیپلماسی شهری مشهد. پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، 5(3)، 22-43.
اسدی، روح­الله (1399.ب). تدوین راهبردهای دیپلماسی شهری مشهد با تأکید بر کشورهای اسلامی، جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(2)، 105-123.
ایزدی، فؤاد و ماه‌پیشانیان، مهسا (1390). دیپلماسی عمومی آمریکا در خاورمیانه؛ تداوم یا تفاوت؟ دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و ارتباطات، 18(2)، 33-67.
بصیرت، میثم و جلیلی، سیدمصطفی(1393). تحلیل فرصت‏ها و چالش‏های توسعه دیپلماسی شهری در کلان‌شهر تهران. هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، 19(3)، 53-66.
خرازی، محبوبه؛ مجیدی قهرودی، نسیم و کاوه­ای، بهروز (1400). عوامل مؤثر در ارتباطات دیپلماتیک فرهنگی کلان‌شهر تهران در راستای دیپلماسی ارتباطی فرهنگی. مدیریت فرهنگی، 14(53)، 123-140.
فلیک، اووه (1390). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
قاسمی، محسن (1398). جایگاه دیپلماسی عمومی و قدرت نرم در جهان اسلام در افق 1414ش. فصلنامه مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 1(1)، 81-100.
محمدپور، احمد (1400). ضد روش؛ زمینه‌های فلسفی و رویه­های عملی در روش‌شناسی کیفی. تهران: نشر لوگوس.
مشایخی، محرم؛ زرقانی، سیدهادی و خوارزمی، امیدعلی (1397). تحلیل استراتژیک دیپلماسی شهری کلان‌شهر مشهد. پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، 3(1)، 105-131.
نجاتی حسینی، سید محمود (1390). سیاست شهری و دیپلماسی شهری (از نظریه تا تجربه). جامعه‌شناسی تاریخی، 3(2)، 117-142.
 
Acuto, M. (2013). Global Cities, Governance and Diplomacy. New York: Routledge.
Amiri, S. & Sevin, E. (2020). City Diplomacy: Current Trends and Future Prospects. Palgrave Macmillan.
Anttiroiko, A. (2014). The Political Economy of City Branding. New York: Routledge.
Blackman, Tim (2003). Urban Policy in practice, the Taylor & Francis e-Library.
Bloor. M. & Wood. F. (2006). Keywords in Qualitative Methods: A Vocabulary of Research Concepts. London, Thousand Oaks, SAGE Publications.
Daroudi, M. & Peimani, N. (2013). Assessing Urban Diplomacy Approach on Foreign Investors in Tehran Using Network Analysis Process - SWOT Analysis. Middle-East Journal of Scientific Research, 15(5), 715-722.
Dye, T. R. (2002). Understanding public policy. Prentice Hall.
kihlgren grandi, Lorenzo (2020). City Diplomacy, Springer International Publishing; Palgrave Macmillan.
Marchetti, R. (2021). City diplomacy: from city-states to global cities, Ann Arbor: University of Michigan Press.
Snow, Nancy & Cull, Nicholas J. (2020). Routledge handbook of public diplomacy. New York: Routledge.
Wang, J. (2018). Urban Policy. In: Farazmand, A. (eds) Global Encyclopedia of Public Administration, Public Policy, and Governance. Springer, Cham.