نقش دینداری در گذشت در میان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران شرق مدعو علوم و تحقیقات تهران استادیار علوم ارتباطات

10.30497/rc.2022.240099.1745

چکیده

نقش دینداری در گذشت

در میان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران



پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش دینداری در گذشت در میان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران به انجام رسیده است. پژوهش از نوع علّی است و تکنیک آن پیمایش و ابزار اندازه‌گیری ، پرسشنامه است. جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران( 249878 نفر) و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 384 نفر و به شیوه خوشه‌ای چند مرحله ای انتخاب شده است. یافته‌ها نشان داد، در دانش‌آموزان مورد مطالعه بعد اعتقادی گذشت بالاتر از ابعاد عاطفی ، شناختی و رفتاری قرار داشته و در مجموع وضعیت گذشت در دانش آموزان مورد مطالعه کمی بهتر از حد متوسط است. براساس نتایج پژوهش، ابعاد اعتقادی، عاطفی و پیامدی دینداری بیش از حد متوسط بوده ولی بعد مناسکی دین‌داری برای دانش آموزان کمتر اهمیت داشته است.نتایج نشان داد. بطور کلی دینداری با گذشت رابطه قوی دارد. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش فقط بعد مناسکی از ابعاد دینداری (با اطمینان کافی) می‌تواند گذشت را پیش‌بینی نموده و سایر ابعاد دین‌داری اثری برگذشت ندارد. بدین صورت که تقیّد به مناسک در دینداری، "افرادی با گذشت" خواهد ساخت. لذا، با تقویت بّعد مناسکی دینداری در دانش‌آموزان، میزان گذشت و بخشش آنان نیز افزایش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role Of Religiosity On Forgiveness Among High School Students In Tehran

نویسنده [English]

  • somayeh Tajik Esmaeili

Assistant Professor of Social Communication, Tehran East Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The Role Of Religiosity On Forgiveness

Among High School Students In Tehran



The present study was conducted with the aim Examining The Role Of Religiosity On Forgiveness

Among High School Students In Tehran . The research is causal and its technique is survey and the measurement tool is a questionnaire. The statistical population was selected including all secondary school students in Tehran and sample size based on Morgan table of 384 students in multistage cluster sampling. Findings showed that in the studied students the belief dimension of forgiveness is higher than the emotional, cognitive and affective dimensions and overall, the students' forgiveness status slightly better than the average.. According to the research findings, the doctrinal, emotional and consequential dimensions of religiosity were above average, but the ritual dimension of religiosity was less important for students. The results showed that in general, religiosity has a strong relationship with the past. According to the research results, only a ritual dimension of religiosity dimensions (with sufficient confidence) can predict forgiveness and other dimensions of religiosity have no reversal effect. Thus, adherence to rituals in religiosity will create "people with forgiveness." Therefore, by strengthening the religious dimension of religiosity in students, their forgiveness and forgiveness will also increase.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religiosity
  • dimensions of religiosity
  • forgiveness Motivation
  • students
قرآن کریم.
آقاپور، رضا (1391). نقش عوامل دینداری و ایمانی در بهبود روابط اجتماعی از دیدگاه قرآن. دوفصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، سال چهارم، (7). 84-105.
ابراهیمی، معصومه؛ میرزایی، خلیل و ساروخانی، باقر (1398). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در ایجاد اشکال مقاومت نوجوانان در پذیرش هنجارهای خانوادگی. پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال سیزدهم، (3و4)، 7-34.
افشانی، سیدعلیرضا و شیری محمدآباد، حمیده (1396). رابطه دینداری و سلامت اجتماعی زنان شهر یزد. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 11(1)، 74-66.
ایمانی‌فر، حمیدرضا و دیگران (1391). بخشش از دیدگاه روان‌شناسی و قرآن کریم. انسان‌پژوهی دینی، سال نهم، (27)، 149-175.
بابایی‌فرد، اسدالله؛ پیری، حسن و سلیمان‌نژاد، محمد (1398). فراتحلیل مطالعات دینداری و هویت ملی در ایران. جامعه پژوهش فرهنگی. سال دهم، شماره اول، 1-22.
ببی، ارل (1398). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت.
پارسامهر، مهربان و اصغری ینگجه، وحید (1395). بررسی رابطه جو سازمانی مدرسه با روحیه کارآفرینی در بین دانش‌آموزان مقطع متوسطه دولتی و غیرانتفاعی (مورد مطالعه: شهر یزد). پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال دهم، (4)، 109-125.
تاجیک اسماعیلی، سمیه (1399). پیش‌بینی میزان دینداری دانش‌آموزان بر اساس وابستگی به اینترنت و باور به دنیای عادلانه. دو فصلنامه دین و ارتباطات، سال بیست و هفتم، 2(58)، 29-79.
تاجیک اسماعیلی، سمیه و حیدری نصیر، سحر (1399). تحلیل جامعه‌شناختی گذشت و ابعاد آن (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران). پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال چهاردهم، (3)، 75-94.
توحیدی‌فرد، محمدحسین و نوری، ابراهیم (1394). جایگاه عفو و گذشت در ادیان اسلام و مسیحیت (مطالعه موردی در قرآن کریم و کتاب مقدس مسیحیان). فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی ایران، 12(46).
جمشیدی سولکو، بهنام؛ عرب مقدم، نرگس و درخواه، فرید (1393). رابطه دینداری و تاب‌آوری در دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان شهر شیراز. اندیشه‌های نوین تربیتی، 10(1)، 141-161.
جوادی آملی، عبدالله (1380). دین‌شناسی. قم: اسراء.
حسن‌پور، محمدمحسن (1389). کاربرد مفهوم سرمایه فرهنگی در گستره تحقیقات تجربی با تأکید برجامعه‌شناسی آموزش و پرورش. نامه فرهنگ و ارتباطات، (3)،  55-84.
حسن‌زاده، صالح (1392). عوامل تحکیم خانواده در فرهنگ اسلامی. پژوهشنامه معارف قرآنی، سال چهارم، (15)، 45-68.
حقیقیان، منصور (1396). رابطه برخی متغیرهای خانوادگی با بازدهی تحصیلی دانش‌آموزان در شهر اصفهان. پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال یازدهم، شماره اول، 169-180.
خلیلی حسین‌آبادی، سیدحسن؛ ترکی‌نیستانی، بتول و میرشاه جعفری، سیدابراهیم (1398). نقش گذشت در تحکیم بنیان خانواده از دیدگاه اسلامی. بصیرت و تربیت اسلامی، سال شانزدهم، (50)، 121- 138.
دلبری، محمد (1383). بررسی رابطه دینداری و نگرش نسبت به دموکراسی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغتنامه دهخدا. تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
زارعی، محمد؛ محمد نظری، علی و زهراکار، کیانوش (1399). بررسی رابطه بخشش و جهت‌گیری مذهبی با تعارض زناشویی. مجله پژوهش در دین و سلامت، سال ششم، (99)، 99-87.
شایگان، فریبا (1392). دینداری و احساس امنیت (مطالعه موردی دانش‌آموزان دختر شهر تهران). فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، (15)، 179- 195.
صفاری‌نیا، مجید (1391). آزمون‌های روان‌شناسی اجتماعی و شخصیت. تهران: ارجمند.
طالبان، محمدرضا (1380). تعهد مذهبی و تعلق سیاسی. نامه پژوهش، سال پنجم، (21-20).
طباطبایی، محمدحسین (1370). آموزش عقاید و دستورهای دینی انبیا و مستضعفان. قم: هجری.
علیزاده فرد، سوسن و خوش‌منش، الهام (1396). مقایسه آموزش تئوری انتخاب به‌صورت کلاسیک و بر مبنای آموزه‌های اسلامی بر افزایش گذشت و رضایت زناشویی زنان متأهل. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 7(26)، 119-138.
عمید، حسن (1373). فرهنگ فارسی عمید. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
فتحی، منصور؛ مروتی، نسرین و مروتی، نادر (1395). بررسی عوامل مؤثر بر دینداری جوانان 15 تا 29 ساله شهر سنندج. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال دوم، (5)، 141-166.
فرهود، نغمه (1397). تأثیر گذشت در فرایند دادرسی و تعیین مجازات. دوفصلنامه دانش و پژوهش حقوقی، شماره اول، 27-54.
قاسم‌زاده، مهدی؛ معتمدی، عبدالله و سهرابی اسمرود، فرامرز (1398). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود سازگاری اجتماعی و گذشت زنان مطلقه. پژوهش‌نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دهم، شماره اول. 117-139.
قدرتی میرکوهی، مهدی و خرمایی، احسان (1389). رابطه دینداری با سلامت روان در نوجوان. فصلنامه علوم رفتاری، 2(5)، 115-131.
کوزر، لوئیس آلفرد (1387). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
کریمی، حسن؛ فرخی، نورعلی و مسعودی، عبدالهادی (1395). ساخت و اعتباریابی مقیاس عفو و گذشت بر اساس آموزه‌های اسلام. پژوهش‌نامه روان‌شناسی اسلامی. سال دوم، (5)، 6-33.
کفاشی، مجید (1394). مدل معادلات ساختاری رابطه مؤلفه‌های دینداری با مؤلفه‌های سلامت اجتماعی دانشجویان. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 4(14)، 213-233.
گنجی، محمد و هلالی، ستوده (1389). رابطه گونه‌های دینداری و سرمایه اجتماعی (رویکردی نظری و تجربی در بین مردم شهرستان کاشان). جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، (2)، 95-120.
گیدنز، آنتونی (1383). جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1386). جامعه‌شناسی. ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
لواف‌پور نوری، فرشاد؛ زهراکار، کیانوش و آذرهوش فتیده، زهرا (1393). تبیین نقش اثربخشی مداخله بخشش فرایندمحور در کاهش انگیزه‌های انتقام‌جویی و دوری‌گزینی دانش‌آموزان پسر دوره راهنمایی. مجله روان‌شناسی مدرسه، 3(2)، 170-185
محمدی‌نسب، مهری؛ همایونی، علیرضا و مجیدی یایچی، نفیسه (1399). بررسی رابطه همبستگی خانواده و الگوی ارتباطی والدین با بحران هویت نوجوانان. پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال چهاردهم، (1و2)، 119-130.
مرحمتی، زهرا و خرمایی، فرهاد (1395). بررسی اثر دینداری، صبر و امید بر بهزیستی فضیلت‌گرا. پژوهش‌نامه روان‌شناسی اسلامی، سال دوم، (5)، 34-66
موحدی، معصومه؛ موحدی، یزدان و کریمی‌نژاد، کلثوم (1393). بررسی رابطه رضایت زناشویی، صمیمیت و کیفیت روابط زناشویی در متأهلین با گذشت. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، سال چهارم، (4)، 633-652.
میرزایی، خلیل؛ آقاسید حسنی، لیلا و فلاحی، علی (1395). رابطه دینداری و عضویت افراد در شبکه‌های اجتماعی نیکوکاری. دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی دین و ارتباطات، سال بیست و سوم، (2)، 147-174.
میرساردو، طاهره (1398). بررسی نگرش دانشجویان در مورد علل اجتماعی ـ فرهنگی فساد اداری. پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال سیزدهم، (3و4)، 63-88.
میکائیلی منیع، فرزانه؛ بابایی، زینب و حسنی، محمد (1395). بررسی رابطه دینداری، هوض معنوی و بخشش با سازگاری اجتماعی در دانشجویان سال اول. روان‌شناسی و دین. سال نهم، (1)، 123-142.
هاشمیان‌فر، سید علی؛ دهقانی، حمید و اکبرزاده، فاطمه (1392). تأثیر دینداری و رسانه‌های جمعی بر احساس امنتی اجتماعی دانشجویان. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال دوم، (1)، 72-53.
همیلتون، ملکم (1399). جامعه‌شناسی دین. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات ثالث.
هیوز، استوارت (1396). آگاهی و جامعه. ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
Akhtar, S. & Barlow, J. (2018). Forgiveness therapy for the promotion of mental well-being: A systematic review and meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 19(1), 107-122.
Ano, G. G. & Vasconcelles, E. B. (2005). Religious coping and psychological adjustment to stress: a meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, (61), 461-480.
Brown, Diane R. & Lawrence E. Gary (1991). Religious Socialization and Educational Attainment among AfricanAmericans: An Empirical Assessment. Journal of Negro Education, (60), 411-426.
Cheung, Sin Yi & Robert Andersen (2003). Time to Read: Family Resources and Educational Outcomes in Britain. Journal of Comparative Family Studies, (34), 413-433.
Cox, J. & Verhagen, P. J. (2011). Spirituality, Religion and Psychopathology: towards an integrative psychiatry. The International Journal of Person Centered Medicine, (1), 146-148.
Dumais, Susan A. (2002). Cultural Capital, Gender, and School Success: The Role of Habitus S. ociology of Education, (75), 44-68.
Elmi M. (2014). Analyzing the explaining factors of social health of families. Journal of Magnt Research Report, 2(6), 344-51.
Fincham, , F. D.; Paleari, G. & Regalia, C. (2002). Forgiveness in marriage: The role of relationship quality, attributions and empathy. Personal Relationship, (9), 27-37.
Fincham, F. D.; Paleari, F. & Regalia, C. (2009). Measuring offence- specific forgiveness in marriage: The marital offence-specific forgiveness scale (MOFS). Psychological Assessment, (21), 194-209.
Francis, L.J. & Robbins (2000). Religion and Happiness: A Study in Empirical Theology. Transpersonal Psychology Review, 4(2), 17-22.
Gilbert, P. B. (Ed.). (2004). Compassion: Conceptualizations, research and use in psychotherapy. New York: Routledge.
Glock CY. & Stark R. (1965). The dimensions of religiosity: Religion and society in tension. Chicago: Rand Mc Nally and Company.
Hoverd, W.J. & Sibley, C.G. (2013). Religion, deprivation and subjective wellbeing: Testing a religious buffering hypothesis. International Journal of Wellbeing, (3), 182-196.
Joshi SH.; Kumari, SH. & Jain, M. (2012). Religiosity as related to women’s health. Delhi Psychiatry Journal, 15(1), 136-42.
King, M. & et al. (2001). The Royal Free Interview for Spiritual and Religious Beliefs: Development and Validation of a Self-Report Version. Psychological Medicine, (31), 1015–1023.
Lareau, A. & Weininger, E. B. (2003). Cultural capital in education research: A critical assessment. Theory and Society, (32), 567–606.
Macaskill, A. (2005). Defining forgiveness: Christian clergy and general population perspectives. Journal of personality, 73(5), 1237-1266.
Maltby, J.; Wood, A. M.; Day, l. & Kon, T.W.A (2004). Personality predictors of levels of forgiveness two and half years after the transgression. Journal of Research in Personality, (42), 1088-1094.
Mark, Regnerus (2000). Shaping Schooling Success: Religious Socialization and Educational Outcomes in Metropolitan Public Schools. Journal for the scientific study of religion.First published.
McCullough, M. E. & Witvliet, C. V. (2000). The psychology of forgiveness. In C.R. Snyder and S. Lopez (Eds). Handbook of positive psychology(pp. 446-58). New York: Oxford University Press.
McCullough, M. E. (2000). Forgiveness as human strength: Theory measurement, and link to well-being. The Journal of Social Psychology, (19), 43-55.
Olofsdotter, S.; Furmark, T.; Aslund, G. & Nisson, K. W. (2018). The mediating role of parenting behaviors in the relationship between early and late adolescent levels of anxiety: Specidicity and informant effects. Journal of Adolescence, (69), 118-129.
panelJessie Dezutter, Bart Soenens, Dirk Hutsebaut (2006). Religiosity and mental health: A further exploration of the relative importance of religious behaviors vs. religious attitudes. Personality and Individual Differences, 40(4), 807-818.
Regnerus, M. D. (2000). Shaping schooling success: Religious socialization and educational outcomes in Metropolitian public school. Journal for the Scientific Study of Religion, 39(3), 363-378.
Swartz, David (1997). Culture and Power: The Sociology of Pierre